Ολίγη από ιστορία…
Ο Ιπποκράτης στο πρώτο του βιβλίο, στο κεφάλαιο «περί ἀρχαίης ἰητρικñς», όπου κάνει μια ανασκόπηση των οδηγιών των προγενέστερων αυτού ιατρών, υπογραμμίζει τη σημασία, που αυτοί έδιναν στη διατροφή, ήδη πολύ πριν από την εποχή του.
Η σωστή διατροφή είναι πολύτιμος αρωγός στην αντιμετώπιση τόσο των σωματικών, όσο και των ψυχικών προκλήσεων, που η γυναίκα θα κληθεί αντιμετωπίσει στην εγκυμοσύνη, ενώ είναι και ένα αναντικατάστατο μέσο πρόληψης ενδεχόμενων προβλημάτων.
Κατά τη διάρκεια της κύησης το σώμα της γυναίκας υπόκειται σε σοβαρές αλλαγές στη φυσιολογία του, προκειμένου να υποστηριχθούν οι ανάγκες του ταχέως αναπτυσσόμενου εμβρύου. Οι αλλαγές αυτές μάλιστα λαμβάνουν χώρα εντός ενός ιδιαίτερα περιορισμένου χρονικού διαστήματος. Επομένως, δοκιμάζονται τόσο οι σωματικές, όσο και οι ψυχικές αντοχές της μέλλουσας μητέρας.
Ως εκ τούτου η σωστή διατροφή κατά την εγκυμοσύνη λαμβάνει ιδιαίτερη σημασία. Με τον όρο «σωστή διατροφή» αναφερόμαστε στο κατάλληλο διατροφικό πρόγραμμα, δια του οποίου καλύπτονται οι ανάγκες σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά τόσο της μητέρας, όσο και του μωρού, που μεγαλώνει μέσα στη μήτρα της.
Τι αναφέρουν οι επιστημονικές μελέτες;
Πυρήνας του παρόντος πονήματος είναι μελέτη του 2022, η οποία δημοσιεύθηκε σε γνωστό αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό.
Ποιο ήταν το ερώτημα, που ετέθη στη συγκεκριμένη μελέτη;
Καταρχήν, η μελέτη αυτή συντάχθηκε από ερευνητές, οι οποίοι κατέγραψαν τις παρατηρήσεις τους πάνω σε ένα ευρύ δείγμα γυναικών από διάφορες εθνότητες και με ποικιλία σωματοτύπων, αλλά και ηλικιών. Οι ερευνητές ήδη από την εισαγωγή αναγνωρίζουν τη σημασία της δίαιτας στην πρόληψη παθολογικών καταστάσεων κατά την κύηση. Μάλιστα, αποδίδουν την καταγεγραμμένη στις Η.Π.Α. αύξηση της συχνότητας παθολογιών κατά την κύηση, που έχει παρατηρηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, στην κακή διατροφή, που κατά κανόνα ακολουθούν οι γυναίκες τόσο πριν, όσο και διαρκούσης της εγκυμοσύνης.
Το ερώτημα, που έθεσαν, είχε να κάνει με το κατά πόσον η ακολούθηση της Μεσογειακής διατροφής θα μπορούσε να συμβάλλει στην πρόληψη των παθολογικών αυτών καταστάσεων.
Πώς σχεδιάστηκε η μελέτη;
Σε αυτήν συμμετείχαν 7798 έγκυες, οι οποίες δεν είχαν τέκνα και στο ιστορικό τους δεν αναφέρονταν χρόνιες παθολογίες, όπως υπέρταση ή διαβήτης. Σε αυτές εδόθη η οδηγία να ακολουθήσουν τη Μεσογειακή δίαιτα, η οποία χαρακτηρίζεται από την κατανάλωση κατά κύριο λόγο:
• Λαχανικών
• Φρούτων
• Οσπρίων
• Ξηρών καρπών
• Και μονοακορέστων λιπαρών (αυτά είναι λιπαρά κατά κανόνα φυτικής προέλευσης, όπως είναι το ελαιόλαδο)
Αντίθετα, η Μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από τη χαμηλή κατανάλωση:
• Κορεσμένων λιπαρών
• Επεξεργασμένων προϊόντων κρέατος
Με δεδομένο, πως η μελέτη αυτή διεξήχθη στις Η.Π.Α., το διαιτολόγιο, που δόθηκε, ήταν μεν «μεσογειακό», αλλά και έως ένα βαθμό προσαρμοσμένο στα εκεί διαθέσιμα διατροφικά στοιχεία.
Η κάθε γυναίκα «βαθμολογήθηκε» ανάλογα με το βαθμό συμμόρφωσής της στην ακολούθηση της μεσογειακής διατροφής σύμφωνα με τις οδηγίες των επιστημόνων.
Οι συντάκτες της επιστημονικής αυτής εργασίας διερεύνησαν μέσα από τα δεδομένα την πιθανότητα συσχέτισης της μεσογειακής διατροφής με την εκδήλωση παθολογιών της κύησης και συγκεκριμένα:
• της προεκλαμψίας
• της εκλαμψίας
• του διαβήτη
• της υπέρτασης
• του πρόωρου τοκετού
• τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού
• του ενδομητρίου θανάτου του μωρού
Ποια ήταν τα αποτελέσματα της μελέτης;
Οι επιστήμονες παρατήρησαν, πως οι γυναίκες, που ακολούθησαν με μεγαλύτερη «προσήλωση» τη μεσογειακή διατροφή, είχαν και μικρότερες πιθανότητες να έρθουν αντιμέτωπες με παθολογίες της κύησης σε σχέση με τις γυναίκες, που δεν ακολούθησαν αυτό το είδος διατροφής. Επιπροσθέτως, όσο μεγαλύτερος ήταν ο βαθμός «συμμόρφωσης» της γυναίκας, τόσο μειώνονταν και οι πιθανότητες εκδήλωσης παθολογιών κατά την κύηση.
Θα πρέπει να διευκρινίσουμε, πως, σύμφωνα με τα συμπεράσματα, που κατεγράφησαν στη μελέτη αυτή, ένεκα της μεσογειακής διατροφής μειωνόταν η πιθανότητα εκδήλωσης προεκλαμψίας, εκλαμψίας και διαβήτη. Η μείωση, όταν ο βαθμός συμμόρφωσης της γυναίκας με την ενδεδειγμένη διατροφή ήταν υψηλός, έφθανε και το 21%.
Οι συμμετέχουσες στη μελέτη παρακολουθήθηκαν για μεγάλο μέρος της εγκυμοσύνης τους σε ένα ιατρικό κέντρο με υψηλό βαθμό εξειδίκευσης. Επομένως, υπό μίαν έννοια, οι γυναίκες αυτές διέτρεχαν ούτως ή άλλως μικρότερο κίνδυνο να εκδηλώσουν παθολογίες εν σχέσει με το γενικό πληθυσμό. Συνεπώς, η καταγραφείσα μείωση του κινδύνου εκδήλωσης παθολογιών ένεκα της μεσογειακής διατροφής θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «επιπρόσθετη». Για το λόγο, οι συντάκτες της μελέτης εξέφρασαν την άποψη, πως ίσως η σημασία της μεσογειακής δίαιτας να «υποτιμήθηκε» και αυτή να είναι εν τοις πράγμασι σημαντικότερη.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Makarem N, Chau K, Miller EC, Gyamfi-Bannerman C, Tous I, Booker W, Catov JM, Haas DM, Grobman WA, Levine LD, McNeil R, Bairey Merz CN, Reddy U, Wapner RJ, Wong MS, Bello NA. Association of a Mediterranean Diet Pattern With Adverse Pregnancy Outcomes Among US Women. JAMA Netw Open. 2022 Dec 1;5(12):e2248165. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2022.48165. PMID: 36547978; PMCID: PMC9857221.
