Τι ονομάζουμε χαλάρωση κόλπου;
Το πυελικό έδαφος (βλ. εικόνα 1) υποστηρίζει τα όργανα, που βρίσκονται εντός της πυέλου (ορθό, μήτρα και ουροδόχος κύστη). Μέρος της «υποστηρικτικής» αυτής δομής είναι και ο κόλπος. Η διατήρηση της ορθής θέσης των πυελικών οργάνων, είναι σημαντική μεταξύ άλλων για τη διατήρηση του ελέγχου της ούρησης και της αφόδευσης.
Σε περίπτωση απώλειας της στήριξης του πυελικού εδάφους και χαλάρωσης του κόλπου, τα πυελικά όργανα «τείνουν» να «γλιστρήσουν» προς το έδαφος, οπότε έχουμε την εμφάνιση κήλης. Στην παρακάτω εικόνα 2 απεικονίζονται κάποια είδη κήλης οργάνων του πυελικού εδάφους και συγκεκριμένα:
• Κυστεοκήλη
• Ορθοκήλη
• Εντεροκήλη (συνήθως το είδος αυτό της κήλης εμφανίζεται μόνον μετά από υστερεκτομή)
Η απώλεια στήριξης πυελικού εδάφους ενδέχεται να οδηγήσει και στην κήλη της μήτρας, η οποία ονομάζεται πρόπτωση μήτρας. Όσο η μήτρα μετακινείται προς το έδαφος «παρασύρει» μαζί της και τον κόλπο (βλ. εικόνα 3).
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε, πως υφίσταται το ενδεχόμενο να «συνυπάρχουν» διαφορετικές κήλες. Έτσι επί παραδείγματι μπορεί να συναντήσουμε κυστεοκήλη μαζί με ορθοκήλη.
Ποια είναι τα συμπτώματα της χαλάρωσης κόλπου;
Ο κατάλογος με τα συμπτώματα της χαλάρωσης κόλπου περιλαμβάνει:
• Διαταραχές στην ούρηση με κυριώτερη την ακράτεια ούρων
• Διαταραχές στην αφόδευση με κυριώτερη την δυσκοιλιότητα
• Αίσθημα «πληρότητας» και βάρους χαμηλά στην κοιλιά
Τι είναι ο πεσσός;
Οι πεσσοί συγκαταλέγονται μεταξύ των μη χειρουργικών μέσω αντιμετώπισης της χαλάρωσης του κόλπου και είναι συσκευές διαφόρων σχημάτων κατασκευασμένες από ελαστικό υλικό, όπως είναι το καουτσούκ, η σιλικόνη ή το πλαστικό, τις οποίες ο ιατρός εισάγει στον κόλπο της γυναίκας, που αντιμετωπίζουν χαλάρωση του κόλπου. Οι πεσσοί τρόπον τινά «σφηνώνουν» εντός της κοιλότητας του κόλπου, αποτρέποντας έτσι την πρόπτωση της μήτρας και των πυελικών οργάνων (βλ. εικόνα 4) και ως ένα βαθμό μειώνουν προσωρινά την ένταση της ενοχλητικής συμπτωματολογίας.
Εντούτοις, η τοποθέτηση ενδοκολπικού πεσσού συνδέεται και με κάποιες «παρενέργειες» όπως:
• φλεγμονές του κόλπου και του τραχήλου με συνοδό εκροή εξ αυτού ενίοτε δύσοσμων υγρών
• επώδυνοι ερεθισμοί των ιστών του κόλπου
• ουρολοιμώξεις
• παρεμπόδιση της σεξουαλικής δραστηριότητας
Οι πεσσοί ανά τα τακτά χρονικά διαστήματα συνιστάται να αφαιρούνται, να πλένονται και να επανατοποθετούνται από τον ιατρό.
Πόσο αποτελεσματική είναι η τοποθέτηση πεσσού ως μέθοδος αντιμετώπισης της χαλάρωσης του κόλπου;
Στα πλαίσια μελέτης του 2022 επιστήμονες συνέκριναν την αποτελεσματικότητα της τοποθέτησης πεσσού εν σχέση με αυτήν της χειρουργικής επέμβασης σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της συμπτωματολογίας της χαλάρωσης του κόλπου και της πρόπτωσης της μήτρας.
Στη συγκεκριμένη μελέτη συμμετείχαν 440 γυναίκες με πρόπτωση μήτρας, σε 218 εκ των οποίων επελέγη η τοποθέτηση πεσσού, ενώ οι υπόλοιπες 222 υπεβλήθησαν σε κάποιου είδους χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης της δομής του πυελικού εδάφους.
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν την κλινική κατάσταση των γυναικών επί διαστήματος 24 μηνών. Οι δε συμμετέχουσες εκλήθησαν να περιγράψουν μεταξύ άλλων το βαθμό ικανοποίησής τους από την επιλεγείσα θεραπεία μέσω της συμπλήρωσης τυποποιημένου ερωτηματολογίου.
Εκ της στατιστικής ανάλυσης των απαντήσεων των γυναικών, προέκυψε, ότι η τοποθέτηση πεσσού είναι σαφώς λιγότερο αποτελεσματική από τη χειρουργική θεραπεία.
Επιπροσθέτως, διαφορές κατεγράφησαν και όσον αφορά ενδεχόμενες επιπλοκές των δύο «γραμμών» αντιμετώπισης της χαλάρωσης κόλπου. Συγκεκριμένα, οι γυναίκες, που υπεβλήθησαν σε χειρουργική επέμβαση εκδήλωσαν μετεγχειρητική λοίμωξη του ουροποιητικού σε ποσοστό 9%, ενώ στο 5,4% αυτών χρειάστηκε επιπλέον θεραπεία, όπως τοποθέτηση πεσσού ή νέα χειρουργική επέμβαση.
Αντίστοιχα, δυσμενή συμπτωματολογία όμως ανέφεραν και η γυναίκες, που έφεραν πεσσό με κυριότερη την δυσφορία σε ποσοστό 42,7%, ενώ το 60% επέλεξαν την αφαίρεση του πεσσού πριν τη συμπλήρωση 24 μηνών.
Οι συντάκτες της μελέτης μάλιστα ανέφεραν, ότι τελικά το 50% των γυναικών, στις οποίες τοποθετήθηκε πεσσός δήλωσαν μη ικανοποιημένες από την αποτελεσματικότητά του έως βαθμού της αφαίρεσής του και καταφυγή τελικά σε χειρουργική επέμβαση.
Τελικά να βάλω πεσσό ή όχι;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να δοθεί μόνο βάσει του ιστορικού σας, της συμπτωματολογίας σας και φυσικά της κλινικής σας εξέτασης.
Εντούτοις, η συγκεκριμένη μελέτη δεν κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι ο πεσσός δεν έχει καμία χρησιμότητα στην αντιμετώπιση της χαλάρωσης του κόλπου.
Πρόκειται άλλωστε για μία θεραπεία με ιστορία περίπου 100 ετών, η οποία εξάλλου δεν συνδέεται με την εκδήλωση παθολογίας, που θα μπορούσε να θέσει σε ουσιαστικό κίνδυνο την υγεία της γυναίκας.
Επομένως, θα μπορούσε κάποιος υπό μίαν έννοια να δηλώσει, πως: «η τοποθέτηση πεσσού καλό θα μπορούσε να κάνει, χωρίς να είναι πιθανό να κάνει κακό». Ακολουθώντας αυτό το σκεπτικό λοιπόν, δεν θα ήταν θα ήταν παράλογο να γίνει μία δοκιμή τοποθέτησης πεσσού – χωρίς όμως να εναποθέτουμε σε αυτή και ιδιαίτερες ελπίδες στον περιορισμό της συμπτωματολογίας – που συνδέεται με τη χαλάρωση κόλπου, πριν καταφύγουμε τελικά στη χειρουργική επέμβαση.
Δείτε ΕΔΩ πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη χαλάρωση κόλπου χάρη στους υπερήχους HIFU!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
van der Vaart LR, Vollebregt A, Milani AL, Lagro-Janssen AL, Duijnhoven RG, Roovers JWR, van der Vaart CH. Effect of Pessary vs Surgery on Patient-Reported Improvement in Patients With Symptomatic Pelvic Organ Prolapse: A Randomized Clinical Trial. JAMA. 2022 Dec 20;328(23):2312-2323. doi: 10.1001/jama.2022.22385. PMID: 36538310; PMCID: PMC9857016.
