Τι είναι η μαστίτιδα;

Με τον όρο αυτόν αναφερόμαστε στην εμφάνιση μίας επώδυνης φλεγμονής του μαστού. Η μαστίτιδα συνήθως εμφανίζεται εντός των πρώτων 3 μηνών από την έναρξη του θηλασμού. Εντούτοις, δεν αποκλείεται να εμφανιστεί και αργότερα, ακόμα και όταν η γυναίκα βρίσκεται σε διαδικασία διακοπής του θηλασμού.

Η μαστίτιδα θεωρείται μία από τις κυριώτερες αιτίες διακοπής του θηλασμού, ειδικά αν δεν αντιμετωπισθεί άμεσα, ει δυνατόν εν τη γενέσει της.

Υπολογίζεται, ότι η μαστίτιδα εκδηλώνεται στο περίπου 10% των θηλαζουσών μητέρων (Morcomb και συνεργάτες, 2024), άλλες δε μελέτες υπολογίζουν το εν λόγω ποσοστό μεταξύ του 3% και του 20% (Pevzner & Dahan, 2020). Γενικά φαίνεται, πως η συχνότητα της μαστίτιδας κατά το θηλασμό είναι υψηλή έως και 25 εβδομάδες μετά τον τοκετό, ενώ μετά το ορόσημο αυτό φθίνει. Υφίσταται όμως και πιθανότητα υποτροπών σε ποσοστό 6,5% με 8,5% σε γυναίκες, που παρουσίασαν αυτού του είδους τη φλεγμονή στο παρελθόν (Blackmon και συνεργάτες, 2024).

Ποια είναι τα συμπτώματα της μαστίτιδας;

Το πρόβλημα αυτό εμφανίζεται συνήθως επί του ενός μαστού, χωρίς όμως να μπορούμε να αποκλείσουμε την ταυτόχρονη εμφάνισή της επί αμφοτέρων των μαστών.

Τα συνηθέστερα συμπτώματα της μαστίτιδας είναι (Pevzner & Dahan, 2020; Blackmon και συνεργάτες, 2024):

•    η εμφάνιση οιδήματος στο μαστό. Η γυναίκα περιγράφει, πως οι μαστοί της είναι «πρησμένοι» και «βαρείς».

•    η εμφάνιση σκληρίας, η οποία συνήθως αφορά συγκεκριμένη περιοχή του μαστού. Κατά την ψηλάφηση των μαστών υπάρχουν περιοχές «πιο σκληρές» από άλλες.

•    η εμφάνιση ερυθρότητας του δέρματος, η οποία έχει συνήθως σφηνοειδές σχήμα (μοιάζει με τρίγωνο) με την κορυφή της σφήνας να «κοιτάζει» προς τη θηλή. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ερυθρό παρουσιάζεται το υπερκείμενο της σκληρίας δέρμα (το δέρμα, που καλύπτει τη «σκληρή» περιοχή)

•    το δέρμα, που παρουσιάζει την ερυθρότητα είναι και θερμό στην αφή (στο άγγιγμα)

•    η ψηλάφηση των μαστών είναι ιδιαιτέρως επώδυνη και η γυναίκα αντιδρά, σε οποιαδήποτε άσκηση πίεσης επί των μαστών της

•    η εμφάνιση πυρετικής κίνησης, η οποία συνήθως κυμαίνεται μεταξύ των 38οC και των 38,5οC

•    η εμφάνιση ενός γενικότερου αισθήματος κακουχίας και κόπωσης

Για ποιους λόγους εμφανίζεται η μαστίτιδα κατά το θηλασμό;

Ανατρέχοντας στις βασικές αρχές της ανατομίας του μαστού, η οποία απεικονίζεται σχηματικά στην παρακάτω εικόνα διακρίνουμε το μαστικό αδένα, ο οποίος είναι και η έδρα παραγωγής του γάλακτος. Ο μαστικός αδένας αποτελείται από τμήματα, που ονομάζονται λοβοί. Έκαστος λοβός συνδέεται με ένα λεπτό σωλήνα: τον γαλακτοφόρο πόρο. Οι γαλακτοφόροι πόροι «συρρέουν» σε πόρους όλο και μεγαλύτερης διαμέτρου, για να καταλήξουν τελικά στη θηλή, από όπου και εκρέει το γάλα.

Το βασικό αίτιο της μαστίτιδας είναι η απόφραξη κάποιου εκ των γαλακτοφόρων πόρωνθηλασμό (Pevzner & Dahan, 2020; Blackmon και συνεργάτες, 2024). Η απόφραξη των γαλακτοφόρων πόρων προκαλείται από την πήξη γάλακτος εντός αυτών, η οποία συνήθως οφείλεται στην ανεπαρκή αποφόρτιση του μαστού.

Δηλαδή, αν δεν «αδειάζουν» αρκετά οι μαστοί, υπάρχει η πιθανότητα το γάλα να «πήξει» εντός αυτών και να δημιουργήσει ένα είδος «πώματος». Έτσι το γάλα, που συνεχίζει να παράγεται συλλέγεται πίσω από το πώμα αυτό και αποτελεί ιδανικό υπόστρωμα («τροφή»), για μικρόβια, τα οποία πολλαπλασιάζονται και προκαλούν τη φλεγμονή.

Τα μικρόβια, που προκαλούν τη μαστίτιδα κατά κανόνα είναι μικρόβια, τα οποία εντοπίζονται υπό φυσιολογικές συνθήκες στο δέρμα της μητέρας ή στο στόμα του μωρού. Κανονικά, τα μικρόβια αυτά, αν και εισέρχονται σε κάθε περίπτωση στους γαλακτοφόρους πόρους, εξέρχονται σχετικά άμεσα λόγω της συνεχούς ροής του γάλακτος, κάτι που δεν συμβαίνει στην περίπτωση απόφραξης κάποιου γαλακτοφόρου πόρου. Πάντως, πρέπει να σημειωθεί, πως το μητρικό γάλα δεν είναι «αποστειρωμένο», ήτοι περιέχει μικροοργανισμούς, ο πληθυσμός των οποίων ονομάζεται μικροβίωμα (Pevzner & Dahan, 2020). Έχει διατυπωθεί η υπόθεση, σύμφωνα με την οποία η εκδήλωση της μαστίτιδας στο θηλασμό συνδέεται με «ανισορροπία» αυτού ακριβώς του μικροβιώματος. Παθογόνοι μικροοργανισμοί, όπως ο Σταφυλόκοκκος ή ο Στρεπτόκοκκος απομονώνονται σε κάποιες περιπτώσεις από το γάλα γυναικών με μαστίτιδα. Εντούτοις, τα συγκεκριμένα μικρόβια εντοπίζονται και στο γάλα γυναικών, που δεν έχουν φλεγμονή στο μαστό. Συνεπώς η θέση, που τα συγκεκριμένα μικρόβια έχουν στην παθογένεση της μαστίτιδας δεν έχει – προς ώρας τουλάχιστον – διασαφηνισθεί.

Έτερη «πύλη εισόδου» των μικροβίων αυτών εντός του μαστού αποτελούν ενδεχόμενες ασυνέχειες (μικρά ή μεγαλύτερα τραύματα) του δέρματος, που καλύπτει το μαστό ή τη θηλή. Ειδικά δε επί της θηλής τέτοιου είδους ασυνέχειες είναι  αρκετά συνηθισμένες, αν το μωρό δεν πιάνει σωστά τη θηλή, διότι στην περίπτωση αυτή οι θηλαστικές κινήσεις του στόματός του επί της θηλής, προκαλούν μικρότερους ή μεγαλύτερους τραυματισμούς. Όμως πολλές γυναίκες με μαστίτιδα δεν φέρουν τέτοιου είδους τραύματα. Επομένως, η μαστίτιδα δεν προκαλείται μόνον από μικρόβια, που εισέρχονται στους ιστούς του μαστού μέσω ασυνεχειών του δέρματος των θηλών. Αντίθετα, η διαταραχή του μικροβιώματος του γάλακτος ένεκα της λήψης αντιβιοτικών, προβιοτικών, υπερβολικά συχνού θηλασμού, στένωσης των γαλακτοφόρων πόρων, ή της πίεσης, που ασκείται επί των μαστών από το θηλασμό, πιθανότατα συμβάλλει στο μηχανισμό εκδήλωσης μαστίτιδας (Blackmon και συνεργάτες, 2024).

Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε όποιο γυναικολογικό θέμα, θέμα εγκυμοσύνης ή θέμα υπογονιμότητας σας απασχολεί!

Δείτε στα παρακάτω videos, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε, πώς θα πέσει γρήγορα η κοιλιά σας μετά την εγκυμοσύνη, αλλά και πώς θα αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά τόσο την ακράτεια ούρων, όσο και την κολπική ξηρότητα, που είναι συχνές τότε!

 

Διαβάστε ακόμα:

– Μαστίτιδα στο θηλασμό: πρόληψη και αντιμετώπιση

 

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

 

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας

 

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Blackmon MM, Nguyen H, Vadakekut ES, et al. Acute Mastitis. [Updated 2024 Dec 11]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557782/

Morcomb EF, Dargel CM, Anderson SA. Mastitis: Rapid Evidence Review. Am Fam Physician. 2024 Aug;110(2):174-182. PMID: 39172675.

Pevzner M, Dahan A. Mastitis While Breastfeeding: Prevention, the Importance of Proper Treatment, and Potential Complications. J Clin Med. 2020 Jul 22;9(8):2328. doi: 10.3390/jcm9082328. PMID: 32707832; PMCID: PMC7465810.

 

 

 

Δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο mytwins.gr