Το πρώτο στάδιο του τοκετού εκτείνεται από την έναρξη του τοκετού μέχρι την πλήρη διαστολή του τραχήλου (βλ. Εικόνα) και είναι το πιο χρονοβόρο. Για τις πρωτοτόκους αυτό διαρκεί κατά μέσον όρο από 6 έως και 18 ώρες, ενώ στις πολυτόκους διαρκεί 2 έως 10 ώρες.
Κατά το πρώτο στάδιο του τοκετού η γυναίκα λαμβάνει υγρά ενδοφλεβίως, τα οποία εκτός από ενυδάτωση παρέχουν και τις απαραίτητες θερμίδες.
Δεν συνιστάται η λήψη από του στόματος υγρών ή στερεών, διότι είναι δυνατόν να προκληθεί εμετός.
Παρακολουθείται στενά ο καρδιακός ρυθμός του νεογνού με τη βοήθεια καρδιοτοκογράφου (βλ Φωτογραφία), ώστε να εξασφαλιστεί πως το νεογνό δε δυσχερεί. Ο καρδιοτοκογράφος εξάλλου καταγράφει και τις συσπάσεις της μήτρας και αυτό είναι ένα πολύ χρήσιμο στοιχείο στην παρακολούθηση της εξέλιξης του τοκετού. Φυσικά τις συσπάσεις της παρακολουθεί ο μαιευτήρας και ακουμπώντας την παλάμη του χεριού του στη μήτρα της επιτόκου.
Όταν μιλάμε για εξέλιξη του φυσιολογικού τοκετού, αναφερόμαστε κυρίως στο βαθμό ωρίμανσης του τραχήλου. Συγκεκριμένα παρακολουθούμε την ταχύτητα εξάλειψής του (δηλαδή τη μείωση του μήκους του) και τη διαστολή του (δηλαδή πόσο έχει αυξηθεί η διάμετρός του). Η παρακολούθηση αυτή γίνεται με τη δακτυλική εξέταση του τραχήλου από τον μαιευτήρα ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Το χρονικό διάστημα μεταξύ των δακτυλικών εξετάσεων εξαρτάται από την πρόοδο του τοκετού.
Στην πρωτοτόκο συνήθως προηγείται η εξάλειψη του τραχήλου και ακολουθεί η διαστολή του (βλ. Βίντεο), ενώ στην πολυτόκο αυτά γίνονται συνήθως συγχρόνως.
Κατά το πρώτο στάδιο του τοκετού ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην άνεση της επιτόκου. Τόσο η επίτοκος, όσο και ο σύντροφός της, αν παρευρίσκεται στη διαδικασία, είναι φυσιολογικό να βρίσκονται σε μία κατάσταση ψυχικής αναταραχής και είναι σημαντικό να καθησυχαστούν. Είναι χρήσιμο να απαντάμε στις απορίες τους, καμία απορία δεν είναι αφελής, ενώ οι αναπάντητες απορίες επιβαρύνουν τη διάθεσή τους, αφού αισθάνονται σαν κάτι να τους κρύβουμε. Εξάλλου, με δεδομένο πως ο φυσιολογικός τοκετός είναι μία διαδικασία απαιτητική σε ψυχική και σωματική ενέργεια, πρέπει να καθησυχάζουμε την επίτοκο τονίζοντάς της πως είναι σε θέση να ανταποκριθεί σε αυτές τις απαιτήσεις.
Η επίτοκος είναι φυσιολογικό να ανησυχεί κατά τη διάρκεια του τοκετού και για το νεογνό. Όμως το νεγνό βρίσκεται υπό συνεχή παρακολούθηση δια του καρδιοτοκογράφου, προκειμένου να αντιληφθούμε πιθανή δυσχέρειά του και να πράξουμε αναλόγως.
Η άνεση της γυναίκας βελτιώνεται και μέσω της αναλγησίας. Κατά το πρώτο στάδιο του τοκετού οι συσπάσεις είναι ρυθμικές και επώδυνες. Η αναλγησία μπορεί να αντιμετωπισθεί με τη χρήση τεχνικών ανώδυνου τοκετού, η πιο γνωστή από τις οποίες είναι η μέθοδος Lamaze ή με τη χορήγηση αναλγητικών. Σήμερα διαδίδεται όλο και περισσότερο η χρήση της επισκληριδίου αναλγησίας. Αν η επισκληρίδιος αναλγησία χορηγηθεί την κατάλληλη στιγμή, αφού ο τράχηλος φθάσει τα 2 με 4 εκατοστά διαστολής και οι συσπάσεις έχουν γίνει ρυθμικές, είναι είναι δυνατόν να επιταχυνθεί το πρώτο σταδιο του τοκετού.
Όσον αφορά το πρώτο στάδιο του τοκετού, πρέπει να γίνει μνεία και στη θεραπευτική ρήξη των εμβρυϊκών υμένων. Η ρήξη αυτή είναι ανώδυνη για την επίτοκο και γίνεται με τη χρήση ενός πλαστικού στυλεού, που μοιάζει με μία μακριά και στενή σπάτουλα με κάπως αιχμηρή και κυρτή, σαν μικρό γάντζο, άκρη, το λεγόμενο amnihook. Η ρήξη αφενός μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να επιταχύνει τον τοκετό, και αφετέρου μπορούμε να διαπιστώσουμε την ύπαρξη μηκωνίου στο αμνιακό υγρό, το οποίο χρωματίζεται κίτρινο ή πράσινο. Η παρουσία μηκωνίου στο αμνιακό υγρό είναι σε μερικές περιπτώσεις σημείο δυσχέρειας του νεογνού. Έτσι συνήθως μετά τη θεραπευτική ρήξη των υμένων θα ακούσετε το μαιευτήρα να αναφέρει: «Τ.Ρ.Θ. – διαυγές». Αυτό σε μετάφραση σημαίνει: «Τεχντητή Ρήξη Θυλακίου – αμνιακό χωρίς μηκώνιο».
Το πρώτο στάδιο του τοκετού περατώνεται με την επίτευξη πλήρους διαστολής του τραχήλου, οπότε και ο τοκετός εισέρχεται στο δεύτερο στάδιό του.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η πιθανή ημερομηνία τοκετού σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο mothersblog.gr
Εικόνα: By OpenStax College [CC-BY-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/3.0)], via Wikimedia Commons
