Τι ορίζουμε ως σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό;
Αιμορραγία εκδηλώνεται μετά τον τοκετό ή την καισαρική τομή σε κάθε περίπτωση. Ως σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό ορίζουμε την απώλεια αίματος μετά το πέρας του τρίτου σταδίου του φυσιολογικού τοκετού έως και εντός 24 ωρών από αυτό, η οποία ισούται ή ξεπερνά τα 500 κυβικά εκατοστά αίμα, ενώ αν πρόκειται για καισαρική τομή, τότε το όριο αυτό «μετατίθεται» στα 1000 κυβικά εκατοστά.
Ο όρος αιμορραγία μετά τον τοκετό συνήθως αφορά εγκυμοσύνες, οι οποίες εξελίχθηκαν πέραν των 20 εβδομάδων κύησης. Οι εγκυμοσύνες, που δεν έφθασαν στο ορόσημο αυτό θεωρούνται αποβολές. Αιμορραγία είναι δυνατόν να εκδηλωθεί και μετά από αποβολή, ενώ τόσο η αιτιολογία της, όσο και η αντιμετώπισή της είναι συχνά κοινές με αυτήν καθαυτήν την αιμορραγία μετά τον τοκετό.
Για ποιους λόγους εκδηλώνεται σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό;
Οι λόγοι, που σχετίζονται με την εκδήλωση σοβαρής αιμορραγίας μετά τον τοκετό θα μπορούσαν σχηματικά να χωριστούν σε δύο κατηγορίες:
• λόγοι, που σχετίζονται με τη μήτρα
• λόγοι, που δεν σχετίζονται με τη μήτρα
Ποιοι είναι οι λόγοι σοβαρής αιμορραγίας μετά τον τοκετό, οι οποίοι δεν σχετίζονται με τη μήτρα;
Οι λόγοι αυτοί είναι δύο:
• Τραυματισμός
• Διαταραχές του μηχανισμού πήξης του αίματος
Πώς ενδεχόμενος τραυματισμός ενδέχεται να προκαλέσει αιμορραγία μετά τον τοκετό;
Καταρχάς, η καισαρική τομή είναι μία «τραυματική» για τη μήτρα επέμβαση, για το λόγο αυτό και η απώλεια αίματος είναι κατά μέσον όρο μεγαλύτερη στην περίπτωση αυτή εν συγκρίσει με την αντίστοιχη απώλεια, που καταγράφεται κατά τον κολπικό («φυσιολογικό») τοκετό. Βέβαια το όποιο τραύμα στη μήτρα κατά την επέμβαση αυτή είναι «ελεγχόμενο» και αποκαθίσταται κατά κανόνα άμεσα και αποτελεσματικά, χωρίς να τεθεί η υγεία της γυναίκας σε κίνδυνο.
Όμως και μετά τον κολπικό τοκετό ενδέχεται να προκληθεί σοβαρή αιμορραγία ένεκα τραυματισμού του κόλπου ή του τραχήλου της μήτρας, ο οποίος προκαλείται κατά τη διάβαση του νεογνού. Τέτοιου είδους τραυματισμοί είναι συχνότεροι, αν χρειαστεί συκιουλκία (χρήση «βεντούζας»).
Η περινεοτομή είναι μία μικρή τομή, που προκαλείται από το μαιευτήρα στο περίνεο προκειμένου να διευκολυνθεί η έξοδος του νεογνού. Η περινεοτομή αποκαθίσταται δια συρραφής άμεσα μετά το πέρας του τοκετό. Αν και αιμορραγία είναι δυνατόν να προκληθεί και από αυτό το «ιατρογενές» τραύμα, εκείνη είναι σπάνια σοβαρή.
Αιμορραγία και μάλιστα ιδιαίτερα σοβαρή είναι δυνατόν να προκληθεί και μετά από ρήξη της μήτρας. Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε σε μία δραματική κατάσταση, κατά την οποία το τοίχωμα της μήτρας μετά από συσπάσεις ρηγνύεται («σπάει»). Η ρήξη της μήτρας είναι συνηθέστερη, αν έχει προηγηθεί καισαρική τομή (αυτή είναι και η σοβαρότερη επιπλοκή του κολπικού τοκετού μετά από καισαρική) ή αφαίρεση ευμεγεθών ινομυωμάτων, ειδικά αν αυτά καταλάμβαναν όλο το πάχος του τοιχώματος της μήτρας.
Πώς διαταραχές του μηχανισμού πήξης του αίματος συνδέονται με την πρόκληση σοβαρής αιμορραγίας μετά τον τοκετό;
Η αποτελεσματική λειτουργία του μηχανισμού πήξης του αίματος είναι απολύτως απαραίτητη προκειμένου να αποτραπεί η αιμορραγία. Ενίοτε όμως ο μηχανισμός αυτός δεν λειτουργεί αποτελεσματικά.
Διαταραχές στη λειτουργία αυτού του μηχανισμού είναι δυνατόν να προϋπάρχουν της κύησης. Τέτοιες διαταραχές είναι σε μερικές περιπτώσεις κληρονομικές, ενώ ενδέχεται να μην έχουν εκδηλωθεί πριν από τον τοκετό.
Σε άλλες περιπτώσεις εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια της κύησης, είναι, όπως λέμε, «επίκτητες». Οι επίκτητες διαταραχές του μηχανισμού πήξης του αίματος εκδηλώνονται όταν υφίσταται:
• μία σοβαρή μορφή προεκλαμψίας, που ονομάζεται σύνδρομο HELLP
• ενδομήτριος θάνατος του νεογνού
• εμβολή αμνιακού υγρού (πρόκειται για μία σπάνια κατάσταση, κατά την οποία αμνιακό υγρό εισέρχεται στα αγγεία της μητέρας, προκαλώντας την απόφραξή τους)
• σοβαρή λοίμωξη, η οποία έχει μεταδοθεί στο αίμα (σήψη)
• διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη (είναι μία σπάνια κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από «ανεξέλεγκτη» ενεργοποίηση των μηχανισμών πήξης του αίματος)
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
