Τι είναι η πρωτεϊνουρία;
Με τον όρο πρωτεϊνουρία αναφερόμαστε στην ποσότητα πρωτεΐνης, που εντοπίζεται στα ούρα ενός εκάστου.
Υπό κανονικές συνθήκες στα ούρα η ποσότητα πρωτεΐνης δεν υπερβαίνει τα 150 γρ/24ωρο.
Η ποσότητα πρωτεΐνης στα ούρα αυξάνεται σε περίπτωση νεφρικής ανεπάρκειας, αλλά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Πόσο η πρωτεϊνουρία αυξάνεται κατά την εγκυμοσύνη;
Κατά τη διάρκεια της κύησης η ποσότητα αίματος, που περνάει από τους νεφρούς, αυξάνεται σημαντικά. Αναλόγως αυξάνεται και η ποσότητα πρωτεΐνης, που εντοπίζεται στα ούρα της εγκύου.
Συγκεκριμένα, το «φυσιολογικό» ποσό, πρωτεΐνης στα ούρα διαρκούσης της κύησης έχει τεθεί στα 300γρ/24ωρο.
Γιατί είναι σημαντικό να παρακολουθούμε την ποσότητα πρωτεΐνης στα ούρα της εγκύου;
Η παρουσία μεγάλης ποσότητας πρωτεΐνης στα ούρα της εγκύου έχει συνδεθεί με την εκδήλωση προεκλαμψίας. Μάλιστα, έως πριν μερικά χρόνια, η παρουσία πρωτεϊνουρίας εθεωρείτο προαπαιτούμενη, προκειμένου να τεθεί διάγνωση προεκλαμψίας.
Εντούτοις, όπως αναφέρεται και σε σχετική ανασκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας, που δημοσιεύθηκε το 2019, το 2013 το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (American College of Obstetricians and Gynecologists/ ACOG) έθεσε νέα κριτήρια στην διάγνωση αυτή και η παρουσία πρωτεϊνουρίας είναι πλέον υποβοηθητική της διάγνωσης, αλλά όχι απαραίτητη. Έτσι πλέον η προεκλαμψία διαγιγνώσκεται κατά κύριο λόγο με βάση τις μετρηθείσες τιμές της αρτηριακής πίεσης.
Δύο είναι κατά βάσιν οι λόγοι «έκπτωσης» της πρωτεϊνουρίας από τα διαγνωστικά κριτήρια της προεκλαμψίας:
• ένα ποσοστό 10% των εγκύων με προεκλαμψία και ένα 20% αυτών με πραγματική εκλαμψία δεν παρουσιάζουν πρωτεϊνουρία
• η ποσότητα πρωτεΐνης στα ούρα δεν σχετίζεται με την τελική εξέλιξη της κύησης (μεγαλύτερη ποσότητα πρωτεΐνης στα ούρα δεν σημαίνει και δυσμενέστερη εξέλιξη της κύησης)
Γιατί το όριο της πρωτεϊνουρίας στην εγκυμοσύνη ετέθη στα 300γρ/24ωρο;
Όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2020 το όριο αυτό ετέθη στα 300γρ/24ωρο ως ένα βαθμό «αυθαιρέτως» με βάση τα στοιχεία μικρών μελετών. Χρησιμοποιώντας αυτήν την τιμή ως ουδό («όριο»), πρωτεϊνουρία ανιχνεύεται στο 8% των κυήσεων, ενώ η επίπτωση («συχνότητα») της προεκλαμψίας κυμαίνεται μεταξύ του 3% και του 8%.
«Ειδικές καταστάσεις» πρωτεϊνουρίας
Στις δίδυμες κυήσεις η απέκκριση («έξοδος») πρωτεΐνης στα ούρα είναι κατά μέσον όρο μεγαλύτερη από αυτήν στις μονήρεις (με ένα μωρό) κυήσεις. Εντούτοις, το όριο των 300γρ/24ωρο δεν μεταβάλλεται, αν κυοφορούνται δίδυμα.
Επιπροσθέτως, η διάγνωση πρωτεϊνουρίας πριν τη συμπλήρωση των 20 εβδομάδων κύησης ενδέχεται να συνδέεται με νεφρική νόσο και χρήζει περαιτέρω κλινικής και εργαστηριακής εκτίμησης.
Πώς γίνεται η διάγνωση της πρωτεϊνουρίας;
Η διάγνωση της πρωτεϊνουρίας γίνεται με τη συλλογή των ούρων από τη γυναίκα για ένα εικοσιτετράωρο και την ανάλυσή τους από το εργαστήριο. Η εξέταση αυτή είναι και χρονοβόρα και διαταράσσει σε κάποιο βαθμό την καθημερινότητα της γυναίκας.
Για το λόγο αυτό σε τακτά χρονικά διαστήματα η έγκυος υποβάλλεται σε μία απλή γενική ούρων. Πρόκειται για μία εν πολλοίς «αδρή» εξέταση, της οποίας τα αποτελέσματα είναι τρόπον τινά «προσεγγιστικά», αλλά αρκετά «εύκολη», ώστε να γίνεται συχνά. Το όριο, που έχει θέσει το ACOG για τη διάγνωση πρωτεϊνουρίας είναι οι 2 σταυροί στην εξέταση αυτή.
Έτσι, αν από τη γενική ούρων σας προκύψει ένα τέτοιο αποτέλεσμα, τότε πιθανότητα θα σας ζητηθεί να υποβληθείτε και σε μέτρηση πρωτεΐνης (ονομάζεται και «λεύκωμα») στα ούρα, που παράγουν τα νεφρά σας μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο.
Τι γίνεται, αν διαγνωστεί πρωτεϊνουρία στην έγκυο;
Εξαρτάται από το αν συνυπάρχει και υπέρταση ή όχι.
Επί παρουσίας υπέρτασης τίθεται η διάγνωση προεκλαμψίας και ακολουθούν τα δέοντα, ανάλογα με την περίπτωση. Πάντως επί διάγνωσης προεκλαμψίας η ανά τακτά διαστήματα της μέτρησης της ποσότητας πρωτεΐνης στα ούρα ενός εικοσιτετραώρου δεν είναι πάντα απολύτως απαραίτητη, αφού – όπως είχε φανεί από μελέτες – η μεγαλύτερη ποσότητα πρωτεΐνης δεν συνδέεται με δυσμενέστερη εξέλιξη. Οπότε και η αντιμετώπιση της κατάστασης συνήθως δεν μεταβάλλεται μόνον λόγω της αύξησης της πρωτεϊνουρίας.
Αν δεν συνυπάρχει υπέρταση, τότε μιλάμε μεν για μία κύηση με ένα βαθμό κινδύνου, αλλά δεν πάντα απαραίτητο να καταφύγουμε σε πρόωρη πρόκληση τοκετού ή καισαρική τομή, όπως θα κάναμε, αν η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης δεν ήταν ικανοποιητική.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Osman O, Maynard S (2019) Proteinuria in pregnancy-Review. Front Womens Health. 4: DOI: 10.15761/FWH.1000165
Fishel Bartal M, Lindheimer MD, Sibai BM. Proteinuria during pregnancy: definition, pathophysiology, methodology, and clinical significance. Am J Obstet Gynecol. 2020 Sep 1:S0002-9378(20)30989-3. doi: 10.1016/j.ajog.2020.08.108. Epub ahead of print. PMID: 32882208.
