Τι είναι ο πλακούντας με λίγα λόγια;
Ο πλακούντας είναι το μεγαλύτερο εμβρυϊκό όργανο. Πρόκειται για ένα «προσωρινό» όργανο, υπό την έννοια ότι η λειτουργία του παύει με το πέρας του δευτέρου σταδίου του τοκετού, οπότε και το νεογνό έχει εξέλθει της μήτρας και μπορεί να ξεκινήσει να αναπνέει από μόνο του.
Όσο το μωρό αναπτύσσεται προστατευμένο μέσα στη μήτρα, είναι «συνδεδεμένο» με τον πλακούντα μέσω του ομφαλίου λώρου, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Στην εικόνα αυτή εξάλλου με κίτρινο χρώμα διακρίνεται ένα στρώμα εξειδικευμένου ιστού, που μεσολαβεί μεταξύ του πλακούντα και του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας, ο ιστός αυτός ονομάζεται φθαρτός.
Το μωρό εξαρτάται από τον πλακούντα τόσο για το μεταβολισμό του, όσο και για την προστασία του.
Πότε ο πλακούντας ονομάζεται συμφυτικός;
Ο πλακούντας ονομάζεται συμφυτικός, όταν κάποιες εκ των λειτουργικών μονάδων του – ονομάζονται λάχνες – έχουν διαπεράσει το φθαρτό υμένα και προσκολλώνται απευθείας επί του μυομητρίου.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις του συμφυτικού πλακούντα για τη μητέρα;
Η ύπαρξη συμφυτικού πλακούντα συνδέεται με την εκδήλωση σοβαρότατης αιμορραγίας κατά την προσπάθεια αποκόλλησης του πλακούντα από το τοίχωμα της ενδομητρικής κοιλότητας μετά το πέρας του τοκετού, είτε πρόκειται για φυσιολογικό τοκετό, είτε για καισαρική τομή. Η αιμορραγία αυτή ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο και αυτήν ακόμα τη ζωή της γυναίκας, ο έλεγχός της δε ίσως αποδειχθεί ανέφικτος. Εν τοιαύτη περιπτώσει ο μαιευτήρας είναι πιθανό να χρειαστεί να καταφύγει σε χειρουργική αφαίρεση της μήτρας. Η επέμβαση αυτή ονομάζεται μαιευτική υστερεκτομή.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις του συμφυτικού πλακούντα για το μωρό;
Το μωρό δεν επηρεάζεται άμεσα από την ύπαρξη συμφυτικού πλακούντα, παρά μόνον έμμεσα, καθότι συχνά επιλέγεται η υποβολή της μητέρας σε καισαρική τομή μεταξύ των 34 και 35 εβδομάδων κύησης, διότι στο στάδιο αυτό της κύησης φαίνεται, πως είναι μειωμένη η αιμορραγία κατά την επέμβαση.
Τα μωρά, που γεννιούνται τότε είναι μεν πρόωρα, αλλά, αν και χρειάζεται εισαχθούν στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών, κατά κανόνα δεν αντιμετωπίζουν μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα προβλήματα στην υγεία τους και τόσο η σωματική, όσο και η διανοητική τους ανάπτυξη είναι φυσιολογική.
Διάγνωση
Συχνότατα ο συμφυτικός πλακούντας εξελίσσεται χωρίς την εκδήλωση συνοδών χαρακτηριστικών συμπτωμάτων. Ενίοτε, κατά το τρίτο τρίμηνο της κύησης η γυναίκα αναφέρει κολπική αιμόρροια.
Είναι δυνατόν να τεθεί η διάγνωση του συμφυτικού πλακούντα κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο του εμβρύου. Όμως, η ακρίβεια της εξέτασης αυτής στη διάγνωση της συγκεκριμένης κλινικής οντότητας δεν είναι σε καμία περίπτωση απόλυτη.
Στη διάγνωση του συμφυτικού πλακούντα χρήσιμη φαίνεται να είναι και η μαγνητική τομογραφία.
Αντιμετώπιση
Σύμφωνα με εμπεριστατωμένη άποψη επιτροπής ειδικών, που δημοσιεύθηκε από το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων το 2018, αν κατά τη διάρκεια της κύησης τεθεί διάγνωση συμφυτικού πλακούντα, τότε επιλέγεται η εκτέλεση καισαρικής τομής στις 34 εβδομάδες κύησης. Η επιλογή αυτή υπαγορεύεται αφενός από τη δυνατότητα του νεογνού τότε να αναπτυχθεί με μία αρχική βοήθεια από τους νεογνολόγους χωρίς μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα προβλήματα για την υγεία του, αφετέρου από το την αύξηση των πιθανοτήτων για σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό, επί τη συμπληρώσει των 36 εβδομάδων κύησης.
Επιπροσθέτως, αν κατά τη διάρκεια της κύησης τεθεί η διάγνωση συμφυτικού πλακούντα και εν όψει της επιλογής για καισαρική τομή στις 34 εβδομάδες κύησης, συχνά συστήνεται η χορήγηση ενέσιμης κορτιζόνης, προκειμένου να επιταχυνθεί η ωρίμανση των πνευμόνων του μωρού.
Ενίοτε, η διάγνωση ύπαρξης συμφυτικού πλακούντα τίθεται κατά τη διάρκεια του τοκετού ή της καισαρικής τομής. Αυτό προκύπτει από τη δυσκολία αποκόλλησης του πλακούντα μετά την έξοδο του νεογνού. Σε μία τέτοια περίπτωση αρχικά επιχειρείται η αφαίρεση του πλακούντα με απόξεση του ενδομητρίου, η οποία ονομάζεται μαιευτική απόξεση. Όμως, επί αδυναμίας αφαίρεσης των πλακουντιακών ιστών και ελέγχου της αιμορραγίας είναι πιθανό να χρειαστεί να προβεί ο ιατρός σε μαιευτική ολική υστερεκτομή.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
American College of Obstetricians and Gynecologists; Society for Maternal-Fetal Medicine. Obstetric Care Consensus No. 7: Placenta Accreta Spectrum. Obstet Gynecol. 2018 Dec;132(6):e259-e275. doi: 10.1097/AOG.0000000000002983. PMID: 30461695.
