Τι είναι ο πλακούντας με λίγα λόγια;
Ο πλακούντας είναι το μεγαλύτερο εμβρυϊκό όργανο. Πρόκειται για ένα «προσωρινό» όργανο, υπό την έννοια ότι η λειτουργία του παύει με το πέρας του δευτέρου σταδίου του τοκετού , οπότε και το νεογνό έχει εξέλθει της μήτρας και μπορεί να ξεκινήσει να αναπνέει από μόνο του.
Όσο το μωρό αναπτύσσεται προστατευμένο μέσα στη μήτρα, είναι «συνδεδεμένο» με τον πλακούντα μέσω του ομφαλίου λώρου, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Το μωρό εξαρτάται από τον πλακούντα τόσο για το μεταβολισμό του, όσο και για την προστασία του.
Πώς φαίνεται ο πλακούντας στην τελειόμηνο κύηση;
Ο φυσιολογικός πλακούντας στην τελειόμηνο κύηση είναι ένα σαρκώδες, δισκοειδές και πεπλατυσμένο όργανο με κυανή – ερυθρά απόχρωση. Η διάμετρός του κυμαίνεται συνήθως μεταξύ των 15 και 20 εκατοστών και το πάχος του μεταξύ των 2 και 4 εκατοστών. Ένας μέσος πλακούντας έχει βάρος μεταξύ των 400 και των 600 γραμμαρίων, το οποίο αντιστοιχεί στο 1/6 του βάρους το νεογνού.
Ο πλακούντας παρουσιάζει δύο επιφάνειες:
• την εμβρυϊκή επιφάνεια
• τη μητρική επιφάνεια
Ποια είναι οι όψη της εμβρυϊκής επιφανείας του πλακούντα;
Εμβρυϊκή ονομάζεται η επιφάνεια, που είναι στραμμένη προς το μωρό.
Η εμβρυϊκή επιφάνεια του πλακούντα καλύπτεται από τις εμβρυϊκές μεμβράνες, οι οποίες εκτείνονται και πέραν των ορίων του πλακούντα (βλ. εικόνα) και είναι λεία και λαμπερή.
Η επιφάνεια αυτή του πλακούντα αποτελείται από πολυάριθμες λειτουργικές μονάδες, οι οποίες ονομάζονται λάχνες. Οι λάχνες είναι δενδροειδείς σχηματισμοί, οι οποίοι διατρέχονται από τα αγγεία της εμβρυϊκής κυκλοφορίας. Δια των αγγείων αυτών το αίμα ρέει προς το μωρό μεταφέροντας τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία και από το μωρό απομακρύνοντας τα προϊόντα του μεταβολισμού του.
Τα αγγεία των χοριακών λαχνών έχουν εξαιρετικά μικρή διάμετρο και ονομάζονται τριχοειδή, αλλά σταδιακά «συρρέουν» σε αγγεία όλο και μεγαλύτερης διαμέτρου. Μάλιστα έχει υπολογιστεί, πως το εμβρυϊκό τριχοειδικό σύστημα, που κατανέμεται στις λάχνες έχει συνολικό μήκος σχεδόν 50 χιλιόμετρα!
Στην εμβρυϊκή επιφάνεια του πλακούντα είναι ορατά τα εμβρυϊκά αγγεία μεγαλύτερης διαμέτρου, τα οποία τελικά συνενώνονται στα ομφαλικά αγγεία (δύο αρτηρίες και μία φλέβα). Ο ομφάλιος λώρος εκφύεται μάλλον τυχαία από οποιοδήποτε σημείο της εμβρυϊκής επιφανείας, αλλά συνηθέστερα από το κέντρο αυτής.
Ποια είναι η όψη της μητρικής επιφανείας;
Μητρική ονομάζεται η επιφάνεια του πλακούντα, που είναι στραμμένη προς την εσωτερική επιφάνεια της ενδομητρικής κοιλότητας και προσκολλημένη επ’ αυτής.
Στη μητρική επιφάνεια οι λάχνες «ομαδοποιούνται» σε σχηματισμούς, οι οποίοι ονομάζονται κοτυληδόνες (βλ. εικόνα).
Μετά το πέρας του τοκετού και την έξοδο του πλακούντα, ο πλακούντας ελέγχεται προκειμένου να επιβεβαιωθεί, πως είναι ακέραιος και δεν λείπει κάποια κοτυληδόνα, η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως, να έχει παραμείνει εντός της μήτρας και θα πρέπει να αφαιρεθεί. Παραμονή τμήματος του πλακούντα εντός της μήτρας, συνδέεται με την εκδήλωση σημαντικής ενίοτε αιμορραγίας.
Αν διαπιστωθεί, πως υφίσταται η πιθανότητα τμήμα του πλακούντα να έχει παραμείνει εντός της μήτρας, τότε ακολουθεί απόπειρα αφαίρεσής του δια της δακτυλικής αποκόλλησής του. Εν τοιαύτη περιπτώσει ο ιατρός εισάγει το χέρι του εντός της μήτρας δια του τραχήλου και αφαιρεί το κατακρατηθέν τμήμα του πλακούντα. Επί εμμονής της αιμορραγίας και μετά το χειρισμό αυτό, ακολουθεί απόξεση του ενδομητρίου, που τότε ονομάζεται μαιευτική απόξεση.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
