Ολίγα λαογραφικά…
Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος των Απόκρεω. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι, γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονταν» πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή του Πάσχα.
Απαραίτητα στοιχεία της Καθαράς Δευτέρας θεωρούνται τα Κούλουμα και ο χαρταετός.
Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις τελειώνουν με τα κούλουμα και το πέταγμα του χαρταετού.
Με τον όρο κούλουμα, εννοούμε τη μαζική έξοδο του κόσμου στην ύπαιθρο και τον εορτασμό της Καθαράς Δευτέρας έξω στην φύση.
Τα κούλουμα είναι γνωστά και σαν κούλουμπα, κούμουλες, κούμουλές ή κούμουλα.
Σύμφωνα με τον κορυφαίο λαογράφο Νικόλαο Πολίτη η προέλευση της λέξης είναι λατινική, από το cumulus που εκτός από την σημασία του σωρού, σημαίνει και την αφθονία, το περίσσευμα, το πέρας, αλλά και τον επίλογο. Στην συνείδηση του κόσμου τα κούλουμα είναι ένα λαϊκό πανηγύρι που εορτάζεται στην ύπαιθρο.
Η γιορτή της Καθαράς Δευτέρας θεωρείται ο επίλογος των βακχικών εορτών της Αποκριάς, οι οποίες ουσιαστικά αρχίζουν την Τσικνοπέμπτη και τελειώνουν την Καθαρά Δευτέρα.
Τι μπορεί να φάει η έγκυος την Καθαρά Δευτέρα;
Βασικό μέρος του παραδοσιακού τραπεζιού της Καθαράς Δευτέρας είναι τα λεγόμενα Σαρακοστιανά. Οι «κυρίαρχοι» των Σαρακοστιανών είναι τα ψάρια και τα θαλασσινά.
Τα ψάρια και τα θαλασσινά είναι μια εξαιρετική πηγή στοιχείων, που είναι σημαντικά για την ανάπτυξη του μωρού σας, όπως πρωτεΐνες, σίδηρος, ψευδάργυρος, καθώς και Βιταμίνη D, αλλά και Ω3 πολυακόρεστα λίπη.
Εντούτοις, οι τροφές αυτές ενδέχεται να περιέχουν και υδράργυρο. Η έκθεση της εγκύου σε μεγάλες συγκεντρώσεις υδραργύρου μπορεί να παρεμποδίσει την ορθή νευρολογική ανάπτυξη του εμβρύου.
Δεν έχουν όλα τα ψάρια την ίδια περιεκτικότητα σε υδράργυρο. Υπάρχουν ψάρια με υψηλή περιεκτικότητα στο στοιχείο αυτό και η κατανάλωσή τους στην εγκυμοσύνη δεν συστήνεται. Πρόκειται για μεγάλα «αρπακτικά» ψάρια.
Στον κατάλογο αυτόν περιλαμβάνονται:
• ο ξιφίας,
• ο άγριος Σολωμός
• το Σκουμπρί
Αντίθετα ψάρια και θαλασσινά πλούσια σε Ω3 πολυακόρεστα και με σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο, όπως:
• οι αντζούγιες
• οι σαρδέλες
• η ρέγκα
• τα μύδια
• τα στρείδια
• τα χτένια
• οι γαρίδες
• οι πέστροφες
• η αθερίνα
• η μαρίδα
• ο γαύρος
• η τσιπούρα
• ο σαργός
• η πέρκα
• η σκορπίνα
• ο μπακαλιάρος
• τα λυθρίνια
• οι κουτσομούρες
• τα μπαρμπούνια
Τελικά ό κατάλογος με τα ψάρια και τα θαλασσινά, που μπορείτε με ασφάλεια να καταναλώσετε, όσο είστε έγκυος, είναι μακρύς και… λίαν απολαυστικός.
Ο Αμερικανικός οργανισμός που, ελέγχει τα τρόφιμα και τα φάρμακα, γνωστός ως FDA (Food and Drug Administration), θεωρεί την εβδομαδιαία κατανάλωση μέχρι και τριακοσίων σαράντα γραμμαρίων ψαριών και θαλασσινών ασφαλή και επωφελή για την εξέλιξη της κύησης. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε περίπου δύο γεύματα.
Σε ό,τι αφορά τον τόνο καλόν είναι να αποφεύγεται η κατανάλωση φιλέτου, ενώ η εβδομαδιαία κατανάλωση κονσέρβας να μην υπερβαίνει τα εκατόν εβδομήντα γραμμάρια.
Φυσικά όλα τα ψάρια και θαλασσινά, που καταναλώνονται στην εγκυμοσύνη πρέπει να είναι καλά ψημένα ή μαγειρεμένα.
Ένα από τα αγαπημένα επιδόρπια της Καθαράς Δευτέρας, αλλά και των περιόδων νηστείας γενικότερα είναι τα διάφορα είδη χαλβά. Ο χαλβάς είναι ένα γλύκισμα, του οποίου η κατανάλωση στην εγκυμοσύνη δεν απαγορεύεται. Η νοστιμιά αυτή όμως είναι πλούσια σε θερμίδες, οπότε η καλόν είναι αυτό να το έχετε υπόψη σας, διότι – ως γνωστόν – η υπερβολική κατανάλωση θερμίδων συνδέεται με την υπερβολική πρόσληψη βάρους και με τις όποιες δυσάρεστες επιρροές αυτή έχει στην εξέλιξη της εγκυμοσύνης…
Επομένως, δεν είναι απαραίτητο να στερηθείτε τις απολαύσεις του παραδοσιακού τραπεζιού της Καθαράς Δευτέρας, αν είστε έγκυος. Όμως μην ξεχνάτε, πως η πέψη σας κατά την κύηση είναι πιο αργή. Επομένως, φροντίστε να κρατήσετε το μέτρο, ώστε να αποφύγετε προβλήματα, όπως είναι οι ενοχλητικές καούρες.
Εννοείται βέβαια, πως αν έχετε εμφανίσει διαβήτη κύησης, είναι απαραίτητο να ακολουθήσετε τις οδηγίες του ιατρού σας!
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας σημαίνει εξόρμηση στην ύπαιθρο…
Αν ο ιατρός σας δεν σας το απαγορεύει μπορείτε να ταξιδέψετε, όσο είστε έγκυος.
Λόγοι, για τους οποίους ενδέχεται να χρειαστεί να μην ακολουθήσετε την παρέα σε κάποια εξόρμηση συνήθως σχετίζονται με παθολογίες της κύησης όπως:
• αυξημένες πιθανότητες για πρόωρο τοκετό
• ανεπάρκεια του τραχήλου
• πρόδρομος πλακούντας
• αποκόλληση πλακούντα
• υπέρταση κύησης
• προεκλαμψία
• ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη του μωρού
• κολπική αιμόρροια ακόμα και στα πρώτα στάδια της κύησης
Συχνά όμως οι εξορμήσεις σε μεγάλη απόσταση από τη «βάση» σας είναι συζητήσιμο κατά πόσον είναι ασφαλείς αν βρίσκεστε σε προχωρημένη κύηση και ειδικά στο τρίτο τρίμηνο.
Επίσης, πριν προγραμματίσετε ένα ταξίδι φροντίστε αν χρειαστεί να πάρετε πλοίο, αεροπλάνο ή τρένο, να ενημερωθείτε σχετικά με την πολιτική της εκάστοτε εταιρείας σχετικά με τη μεταφορά εγκύων, καθότι συχνά οι φορείς αυτοί δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη φιλοξενίας εγκύων σε προχωρημένη κύηση.
Βέβαια, αν ταξιδέψετε με αυτοκίνητο είναι ΑΠΟΛΥΤΩΣ απαραίτητο να φοράτε ζώνη ασφαλείας, όσο σύντομη και αν είναι η διαδρομή!
Σε κάθε περίπτωση για το ταξίδι φοράτε άνετα ρούχα και φροντίστε να ενυδατώνεστε επαρκώς.
Καθαρά Δευτέρα και Χαρταετός… μπορώ να τον πετάξω, όσο είμαι έγκυος;
Καθαρά Δευτέρα χωρίς χαρταετό δεν γίνεται…
Αν αποφασίσετε να συμμετάσχετε κι εσείς ενεργά στο έθιμο αυτό και βρίσκεστε σε προχωρημένη ειδικά κύηση, ίσως θα πρέπει να το ξανασκεφθείτε για αυτήν τη χρονιά.
Φυσικά, κανείς δεν θα σας το απαγορεύσει ρητά, αλλά μην ξεχνάτε, ότι το πέταγμα του χαρταετού προϋποθέτει παρατεταμένη ορθοστασία. Βέβαια, δεν είναι πιθανό η διάρκεια της ορθοστασίας αυτής να επηρεάσει ουσιωδώς την ανάπτυξη του μωρού, αλλά σε κάθε περίπτωση αυξάνει τις πιθανότητες να εμφανίσετε ενοχλητικά συμπτώματα, όπως οσφυαλγία ή ισχιαλγία.
Εξάλλου, για να πετάξει τελικά ο χαρταετός, χρειάζεται καταρχάς να τρέξετε και μετά να κρατήσετε σταθερά την καλούμπα. Η ισορροπία σας, ειδικά σε προχωρημένο στάδιο της κύησης, δεν είναι απολύτως «στέρεη». Επομένως, αυξημένες είναι οι πιθανότητες να πέσετε, είτε όταν τρέχετε, είτε αν κάποια απότομη ριπή του ανέμου παρασύρει τον αετό και σας κάνει να χάσετε το πάτημά σας.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
