Η αποκόλληση πλακούντα με λίγα λόγια…
Ο όρος αποκόλληση πλακούντα είναι εν μέρει αυτονόητος, καθότι περιγράφει μία κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από την απόσπαση του πλακούντα από την εσωτερική επιφάνεια της ενδομητρικής κοιλότητας (δηλαδή ο πλακούντας «ξεκολλάει» από το τοίχωμα της μήτρας).
Πρόκειται για μία εν δυνάμει σοβαρή επιπλοκή της εγκυμοσύνης, η οποία επηρεάζει το 1% περίπου του συνόλου των κυήσεων και ενδέχεται να έχει σοβαρές συνέπειες τόσο για τη μητέρα, όσο και για το μωρό.
1. Υπάρχει πρόληψη της αποκόλλησης πλακούντα;
Δεν υπάρχει τίποτα, που θα μπορούσαμε να κάνουμε, ώστε να μειώσουμε τις πιθανότητες για αποκόλληση πλακούντα. Συνεπώς, υπό αυτήν την έννοια, πρόληψη, όσον αφορά την αποκόλληση πλακούντα, δεν υπάρχει. Έτσι μόνον εκ των υστέρων μπορούμε να επέμβουμε, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση αυτή και να περιορίσουμε τον κίνδυνο για τη μητέρα και το μωρό.
Εντούτοις, ανατρέχοντας στον κατάλογο με τους παράγοντες κινδύνου, που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της επικίνδυνης αυτής επιπλοκής της κύησης, διαπιστώνουμε, πως κάποιοι από αυτούς είναι υπό τον έλεγχό μας. Έτσι, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συνιστάται να αποφύγουμε το κάπνισμα, την υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών και φυσικά τη χρήση ναρκωτικών…
Επίσης, ας έχουμε πάντα στο μυαλό μας, πως – ιδιαίτερα σε πιο προχωρημένο στάδιο της κύησης, οπότε και η αποκόλληση πλακούντα είναι πιθανότερη – η ισορροπία της μητέρας είναι λίγο «αμφίβολη» και το περπάτημά της «πιο ασταθές». Έτσι, προκειμένου να αποφευχθούν ενδεχόμενες πτώσεις, καλόν είναι να λαμβάνονται κάποια μέτρα ασφαλείας, όπως η αποφυγή της χρήσης υποδημάτων με τακούνια, τα οποία βελτιώνουν μεν την όψη, αλλά δυσκολεύουν την ισορροπία έτι περαιτέρω. Για περπάτημα κατά την εγκυμοσύνη καλύτερα να φοράτε υποδήματα με επίπεδη και αντιολισθητική σόλα.
Όσον, αφορά την οδήγηση, αυτή δεν αντενδείκνυται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Όμως τα τροχαία είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αποκόλληση πλακούντα. Επομένως, μειώστε τις πιθανότητες πλήξης της κοιλιακής χώρας και τραυματισμού φορώντας πάντα τη ζώνη ασφαλείας με τον ενδεδειγμένο τρόπο, δηλαδή με το οριζόντιο τμήμα της να «περνάει» κάτω από την κοιλιά και το διαγώνιο τμήμα της πάνω από τη μήτρα.
2. Τι γίνεται αν η μητέρα έχει ομάδα αίματος Rhesus αρνητικό;
Υπό κανονικές συνθήκες το αίμα της μητέρας δεν έρχεται σε επαφή με το αίμα του κυοφορούμενο μωρού (ή τουλάχιστον η επαφή αυτή είναι εξαιρετικά περιορισμένη). Η επαφή αυτή πραγματοποιείται συνήθως κατά τη διάρκεια του τοκετού ή της καισαρικής τομής.
Εντούτοις, «ανάμιξη» του αίματος της μητέρας και του μωρού ενδέχεται να λάβει χώρα, όποτε υφίσταται «τραυματισμός» του πλακούντα με διάρρηξη των αγγείων του. Μία περίπτωση, κατά την οποία παρατηρείται διάρρηξη των πλακουντιακών αγγείων είναι και η αποκόλληση του πλακούντα. Επομένως, στην αποκόλληση πλακούντα αυξημένες είναι οι πιθανότητες «ανάμιξης» του αίματος της μητέρας με αυτού του μωρού.
Έτσι, αν η μητέρα έχει ομάδα αίματος Rhesus αρνητικό (Rh(-)) ενώ το μωρό Rhesus θετικό (Rh(+)), τότε είναι αυξημένες οι πιθανότητες «ευαισθητοποίησης» του οργανισμού της εγκύου έναντι των Rh(+) αιμοσφαιρίων. Εν τοιαύτη περιπτώσει ο οργανισμός της μητέρας, αφού αναγνωρίζει τα αιμοσφαίρια του μωρού ως «ξένα», αρχίζει να παράγει αντισώματα έναντι των αιμοσφαιρίων αυτών. Η «ένωση» των αντισωμάτων με τα εμβρυϊκά αιμοσφαίρια, προκαλεί την καταστροφή των δευτέρων.
Συνήθως, ο χρόνος, που μεσολαβεί μεταξύ της αποκόλλησης του πλακούντα και του τοκετού του μωρού, δεν επαρκεί ώστε η παραγωγή αντισωμάτων να φθάσει σε ικανά επίπεδα, ώστε να καταστεί βλαπτική για το μωρό. Εντούτοις, τα αντισώματα αυτά είναι πιθανόν να αποδειχθούν βλαπτικά για το μωρό, που θα κυοφορηθεί σε επόμενη εγκυμοσύνη.
Για το λόγον αυτόν, αν η ομάδα αίματος της γυναίκας είναι Rh(-) και υφίσταται η υποψία αποκόλλησης πλακούντα, τότε θα της χορηγηθεί ανοσοσφαιρίνη Rhesus σε ενέσιμη μορφή (με ενδομυϊκή ένεση).
Η ανοσοσφαιρίνη Rhesus περιέχει αντισώματα έναντι του παράγοντα Rhesus, τα οποία μόλις χορηγηθούν στη μητέρα καταστρέφουν όσα ερυθρά αιμοσφαίρια του εμβρύου, που εντοπίζονται στην κυκλοφορία της. Έτσι ο οργανισμός της εγκύου δεν έχει το χρόνο να «ευαισθητοποιηθεί» και να αρχίσει να παράγει ο ίδιος αντισώματα έναντι του παράγοντα αυτού.
3. Ποια είναι η πρόγνωση για το μωρό μετά από αποκόλληση πλακούντα;
Η πρόγνωση εξαρτάται από το κατά πόσον η παροχή οξυγόνου και θρεπτικών στοιχείων διαταράχθηκε, αλλά και από το στάδιο της κύησης, στο οποίο η αποκόλληση έλαβε χώρα. Όσο πιο πρόωρο είναι το μωρό, τόσο πιο σοβαρές είναι οι συνέπειες για την υγεία του.
4. Σε ποιες περιπτώσεις χορηγείται κορτιζόνη, αν υφίσταται πιθανότητα αποκόλλησης πλακούντα;
Σε κάθε περίπτωση, αν η αποκόλληση διαπιστώθηκε πριν τη συμπλήρωση των 37 εβδομάδων κύησης, τότε συνήθως χορηγούμε στη μητέρα κορτιζόνη σε ενέσιμη μορφή.
Η χορήγηση κορτιζόνης υποβοηθά την ταχύτερη ωρίμανση των πνευμόνων του μωρού, ώστε αυτοί να καταστούν ικανοί – κατά το δυνατόν – να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της ζωής εκτός μήτρας.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
