Τι είναι η περινεοτομή;
Περινεοτομή ονομάζεται μία μικρή τομή, που ενίοτε γίνεται κατά τον τοκετό με ψαλίδι από τον ιατρό στο περίνεο, δηλαδή στους μυς και το δέρμα, που εκτείνεται από την είσοδο του κόλπου έως τον πρωκτό. Η περινεοτομή αποσκοπεί στην υποβοήθηση της εξόδου του νεογνού στο τέλος του δεύτερου σταδίου του τοκετού.
Η περινεοτομή ονομάζεται και επισιοτομή.
Όπως φαίνεται από την παρακάτω εικόνα διακρίνουμε δύο βασικά είδη περινεοτομής:
• τη μέση περινεοτομή, η οποία εκτείνεται από το κατώτερο σημείο της εξόδου του κόλπου κάθετα προς τον πρωκτό, αλλά ποτέ μέχρι τον πρωκτό
• την πλάγια περινεοτομή, η οποία εκτείνεται από το πλάγιο όριο της εξόδου του κόλπου λοξά με γωνία περίπου 40 μοιρών ως προς την κάθετη γραμμή. Η πλάγια περινεοτομή ενδέχεται να γίνει δεξιά ή αριστερά της εξόδου του κόλπου, ανάλογα με την επιλογή του εκτελούντος τη ιατρού.
Παλαιότερα εθεωρείτο, πως η μέση περινεοτομή πλεονεκτούσε έναντι της πλάγιας, διότι η αποκατάστασή της ήταν αρτιότερη. Όμως κατά τον τοκετό υφίσταται η πιθανότητα αυτόματης και μη ελεγχόμενης επέκτασης της μέσης περινεοτομής προς τον πρωκτό, κάτι που ενδεχομένως να προκαλέσει τραυματισμό του. Αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση της πλάγιας περινεοτομής, αφού ακόμα και αν αυτή επεκταθεί κατά την έξοδο του νεογνού, δεν θα τραυματισθεί ο πρωκτός. Για το λόγο αυτόν πλέον η πλάγια περινεοτομή είναι μάλλον προτιμητέα.
Ολίγη από ιστορία…
Η περινεοτομή είναι από τις συνηθέστερες επεμβάσεις, που πραγματοποιούνται παγκοσμίως. Την πρώτη περιγραφή της περινεοτομής την συναντά με το μακρινό 1742. Το 1920 σε ένα συνέδριο Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο Σικάγο των Η.Π.Α. ο Dr Joseph DeLee, ο οποίος θεωρείται εκ των «πατέρων» της σύγχρονης Μαιευτικής, για πρώτη φορά επιχειρηματολόγησε υπέρ της εκτέλεσης της περινεοτομής σε όλες της πρωτότοκες (γυναίκες στον πρώτο τους τοκετό).
Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας τους 1980, η εκτέλεση περινεοτομής ήταν απολύτως ενσωματωμένη στην πάγια κλινική πρακτική και η μέθοδος αυτή εφαρμοζόταν σε εξαιρετικά υψηλό ποσοστό των τοκετών, ειδικά αν επρόκειτο για τον πρώτο τοκετό της γυναίκας.
Οι υπέρμαχοι της τακτικής αυτής διατείνονταν, πως δια της περινεοτομής προστατεύεται το περίνεο της γυναίκας και μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης χαλάρωσης του κόλπου, ακράτειας ούρων και κοπράνων, καθώς και πόνου στη σεξουαλική επαφή μετά τον τοκετό. Επιπροσθέτως υπήρχε η άποψη, πως η διευκόλυνση της εξόδου του νεογνού, που – θεωρητικά – επιτυγχάνεται δια της περινεοτομής έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης ενδοκρανιακών αιμορραγιών και γενικότερα δυσχέρειας στο νεογνό.
Ήδη από τη δεκαετία του 1970 εμφανίστηκαν οι πρώτες αμφισβητήσεις των ουσιαστικών πλεονεκτημάτων της καθολικής εφαρμογής της πρακτικής της εκτέλεσης περινεοτομής. Διάφορες στατιστικές κατέδειξαν, πως η προστασία, που δια της περινεοτομής επιτυγχάνεται υπέρ του περινέου, δεν είναι απόλυτη, αλλά μάλλον σχετική.
Έτσι έκτοτε η εκτέλεση της περινεοτομής άρχισε να γίνεται επιλεκτικά, ανάλογα με την εξέλιξη του τοκετού. Η επέμβαση αυτή δεν πραγματοποιείται σε όλες τις γυναίκες, αλλά όταν κριθεί απαραίτητο.
Για ποιους λόγους ο ιατρός ενδεχομένως να επιλέξει να πραγματοποιήσει περινεοτομή;
Καταστάσεις, που είναι πιθανό να ωθήσουν τον ιατρό να επιλέξει να εκτελέσει περινεοτομή είναι:
• η επιτάχυνση του τοκετού σε περίπτωση διαπίστωσης δυσχέρειας του μωρού. Η δυσχέρεια του μωρού καταγράφεται χάρη στο συνεχή καρδιοτοκογραφικό έλεγχο, στον οποίον αυτό υπόκειται καθ’ όλη τη διαδικασία του τοκετού.
• διευκόλυνση εξόδου ενός σχετικά μεγάλου μωρού. Μπορεί να γίνει εκτίμηση το μεγέθους του μωρού με σχετική ακρίβεια δια του υπερηχογραφικού ελέγχου πριν την έναρξη του τοκετού.
• αν το μωρό είναι πρόωρο. Τα πρόωρα νεογνά θεωρείται, πως είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν αιμορραγία στον εγκέφαλό τους, οπότε θέλουμε πάσει θυσία να μειώσουμε την πίεση, που θα ασκηθεί στο κεφάλι τους κατά τον τοκετό και για το λόγο αυτό σχεδόν πάντα προκρίνεται η εκτέλεση περινεοτομής σε τέτοιες περιπτώσεις.
• στην περίπτωση δυστοκίας ώμων
• στην περίπτωση, που χρειαστεί να εφαρμοστεί η μέθοδος της σικυουλκίας («βεντούζας»), για την υποβοήθηση της περάτωσης του τοκετού
• παράταση του δεύτερου σταδίου του τοκετού. Αν το δεύτερο στάδιο του τοκετού διαρκεί περισσότερο από 3 ώρες για την πρωτοτόκο με επισκληρίδιο αναισθησία ή περισσότερο από 2 ώρες για την πρωτοτόκο χωρίς επισκληρίδιο. Τα αντίστοιχα όρια που τίθενται για την πολυτόκο είναι 2 ώρες με επισκληρίδιο ή 1 ώρα χωρίς επισκληρίδιο. Η παράταση του δεύτερου σταδίου σε μερικές περιπτώσεις συνδέεται με εμφάνιση δυσχέρειας στο μωρό.
Κατά κανόνα η απόφαση για εκτέλεση ή όχι περινεοτομής αποφασίζεται από τον ιατρό επιτόπου κατά τη διάρκεια του τοκετού, με βασικό κριτήριο την ασφάλεια του μωρού.
Ποια είναι η διαδικασία της περινεοτομής;
Πριν ο ιατρός εκτελέσει την τομή στο περίνεο, χορηγεί δια υποδόριας ένεσης τοπική αναισθησία. Έτσι η διενέργεια της επέμβασης αυτής δεν συνδέεται με την πρόκληση πόνου στη γυναίκα.
Μετά το πέρας του τοκετού η μικρή τομή αποκαθίσταται άμεσα δια συρραφής.
Πονάει μετά η περινεοτομή;
Σε γενικές γραμμές η περινεοτομή συνδέεται με ένα βαθμό δυσφορίας. Εντούτοις, κατά κανόνα ο όποιος πόνος είναι εύκολα αντιμετωπίσιμος με τη χρήση κοινών αναλγητικών συμβατών με το θηλασμό, ειδικά τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό. Ο πόνος αυτός υποχωρεί συνήθως σύντομα εντός λίγων ημερών από το τοκετό.
Ενδεχομένως, να συστηθεί και η χορήγηση διαλυμάτων, που καθιστούν τα κόπρανα πιο μαλακά, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες εμφάνισης δυσκοιλιότητας, αφού η προσπάθεια κατά την αφόδευση ίσως να είναι επώδυνη λόγω της περινεοτομής.
Πότε μπορώ να κάνω μπάνιο μετά τον τοκετό, αν έχει γίνει περινεοτομή;
Μπάνιο μπορείτε να κάνετε ήδη την πρώτη ημέρα μετά τον τοκετό. Μάλιστα, ενδεχομένως το χλιαρό νερό στην περιοχή του περινέου ίσως μειώσει την ένταση της όποιας δυσφορίας.
Θα χρειαστεί να κοπούν τα ράμματα της περινεοτομής;
Τα ράμματα, που χρησιμοποιούνται στη χειρουργική αποκατάσταση της περιοχής μετά από περινεοτομή είναι απορροφήσιμα. Έτσι δεν χρειάζεται να αφαιρεθούν από τον ιατρό, αλλά «πέφτουν» από μόνα τους μετά από κάποιες ημέρες.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
