Κατά πόσον ο φυσιολογικός τοκετός αυξάνει τις πιθανότητες χαλάρωσης του κόλπου και απώλειας στήριξης του πυελικού εδάφους;
Φαίνεται, πως ο φυσιολογικός τοκετός (πιο «ακριβής» όρος, που χρησιμοποιείται στη διεθνή βιβλιογραφία είναι ο «κολπικός τοκετός» – vaginal delivery) είναι και ο σημαντικότερος παράγων, που αυξάνει τις πιθανότητες μία γυναίκας να αντιμετωπίσει χαλάρωση του κόλπου και απώλεια στήριξης του πυελικού εδάφους. Μάλιστα Σουηδική μελέτη του 2012 κατέδειξε, πως η πιθανότητα εμφάνισης πρόπτωσης των πυελικών οργάνων διπλασιάζεται μετά από φυσιολογικό τοκετό εν συγκρίσει με την καισαρική τομή.
Γιατί οι πιθανότητες εμφάνισης χαλάρωσης κόλπου αυξάνονται μετά από το φυσιολογικό τοκετό;
Εκ των πραγμάτων ο φυσιολογικός τοκετός είναι μία διαδικασία, κατά τη διάρκεια της οποίας αυξάνεται η ασκούμενη στο πυελικό έδαφος πίεση.
Η αύξηση αυτή της πίεσης είναι μάλιστα όχι μόνον ισχυρή, αλλά και «απότομη». Έτσι, αυξάνονται παράλληλα και οι πιθανότητες να εμφανιστούν επί του πυελικού εδάφους μικροτραυματισμοί αφενός των μυών, αφετέρου του υποστηρικτικού συνδετικού ιστού. Τέτοιου είδους μικροτραυματισμοί έχουν δυσμενή επίδραση σε ό,τι αφορά την αντοχή της δομής αυτής, αλλά και της δυνατότητάς της να παρέχει επαρκή στήριξη στα όργανα της πυέλου.
Τελικά η καισαρική τομή είναι η λύση για την αποφυγή της χαλάρωσης του κόλπου;
Επόμενον είναι να υφίσταται μία ζέουσα συζήτηση στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας επί του θέματος των ενδεχόμενων μέτρων, τα οποία, αν ληφθούν κατά τη διάρκεια του τοκετού, ενδεχομένως θα μειώσουν την πιθανότητα εμφάνισης χαλάρωσης του κόλπου και πρόπτωσης των πυελικών οργάνων.
Στα πλαίσια της συζήτησης αυτής έχει προταθεί και η «καθιέρωση» της καισαρικής τομής, ως μέσου προφύλαξης του πυελικού εδάφους. Αυτή η θεωρία δεν έχει λίγους θιασώτες στην επιστημονική κοινότητα, αφού στηρίζεται σε μία λογικοφανή υπόθεση: ο κολπικός τοκετός αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης χαλάρωσης του πυελικού εδάφους, άρα, αν τον «παρακάμψουμε» δια της καισαρικής, αμέσως αίρουμε έναν «παράγοντα κινδύνου» για την κατάσταση αυτή. Συνεπώς, υπάρχουν και γυναίκες, που επιθυμούν και εξ’ αυτού του λόγου να υποβληθούν σε καισαρική τομή.
Όμως «σηκώνει πολύ συζήτηση» το κατά πόσον ωφελείται η γυναίκα από την εφαρμογή της μεθόδου αυτής. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε, ότι σε κάθε περίπτωση «αντικαθίσταται» μία φυσιολογική διαδικασία, όπως είναι ο κολπικός τοκετός με μία βαριά σε κάθε περίπτωση επέμβαση, όπως είναι η καισαρική τομή.
Άλλωστε, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν μπορεί κανείς να βρει αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία, τα οποία να κατατείνουν με σαφήνεια σε στήριξη της μίας ή της άλλης πρακτικής.
Γιατί είναι δυσεύρετα τα αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με τα ενδεχόμενα πλεονεκτήματα της καισαρικής τομής, όσον αφορά την προστασία από τη χαλάρωση του κόλπου;
Τέτοια στοιχεία θα ήταν δύσκολο να συλλεγούν για δύο βασικούς λόγους:
• Η χαλάρωση του κόλπου κατά κανόνα εμφανίζεται ακόμα και αρκετά χρόνια μετά την αποπεράτωση της εγκυμοσύνης. Οπότε η συλλογή των απαραίτητων στοιχείων θα προϋπέθετε την επί μακρόν παρακολούθηση των συμμετέχοντων στη μελέτη γυναικών. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά θα μπορούσε να είναι εφικτό.
• Όμως, η σκόπιμη υποβολή κάποιων γυναικών σε καισαρική τομή μόνο για ερευνητικούς λόγους, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητά της ως μέσο προφύλαξης του πυελικού εδάφους ενέχει σημαντικά ηθικά ζητήματα.
Είναι δυνατόν να γίνει εξατομικευμένος υπολογισμός των πιθανοτήτων μία γυναίκα να παρουσιάσει χαλάρωση κόλπου μετά από φυσιολογικό τοκετό;
Το 2014 δημοσιεύθηκε μελέτη, που περιελάμβανε στοιχεία, που συνελέγησαν μετά από εξέταση κάποιων γυναικών στα 12 και στα 20 έτη από τον τοκετό. Δια των στοιχείων αυτών, οι συντάκτες της συγκεκριμένης μελέτης κατέγραψαν την επίπτωση, που έχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου, στην αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης δυσλειτουργίας στο πυελικό έδαφος μετά από τον τοκετό.
Ο κατάλογος με τους παράγοντες κινδύνου, που ελήφθησαν υπόψη, περιελάμβανε μεταξύ άλλων:
• Την ενδεχόμενη διάγνωση ακράτειας ούρων προ της εγκυμοσύνης
• Τη φυλή
• Την ηλικία κατά την πρώτη εγκυμοσύνη
• Το Δείκτης Μάζας Σώματος
• Το οικογενειακό ιστορικό (παρουσία δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους στη μητέρα ή την αδελφή)
• Το βάρος του νεογνού
• Το ύψος της μητέρας
Με βάση τα στοιχεία αυτά δημιουργήθηκε ένα λογισμικό, χάρη στο οποίο μπορεί να υπολογιστεί κατά προσέγγισιν η πιθανότητα εμφάνισης χαλάρωσης του πυελικού εδάφους ακόμα και αρκετά χρόνια μετά τον τοκετό.
Διαβάστε ΕΔΩ για την αναγέννηση κόλπου με υπερήχους HIFU!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
