Λίγα λόγια «εισαγωγικά»…
Το πυελικό έδαφος (βλ. εικόνα 1) υποστηρίζει τα όργανα, που βρίσκονται εντός της πυέλου (ορθό, μήτρα και ουροδόχος κύστη). Μέρος της «υποστηρικτικής» αυτής δομής είναι και ο κόλπος. Η διατήρηση της ορθής θέσης των πυελικών οργάνων, είναι σημαντική μεταξύ άλλων για τη διατήρηση του ελέγχου της ούρησης και της αφόδευσης.
Σε περίπτωση απώλειας της στήριξης του πυελικού εδάφους και χαλάρωσης του κόλπου, τα πυελικά όργανα «τείνουν» να «γλιστρήσουν» προς το έδαφος, οπότε έχουμε την εμφάνιση κήλης. Στην παρακάτω εικόνα 2 απεικονίζονται κάποια είδη κήλης οργάνων του πυελικού εδάφους και συγκεκριμένα:
• Κυστεοκήλη
• Ορθοκήλη
• Εντεροκήλη
Η απώλεια στήριξης πυελικού εδάφους ενδέχεται να οδηγήσει και στην κήλη της μήτρας, η οποία ονομάζεται πρόπτωση μήτρας. Όσο η μήτρα μετακινείται προς το έδαφος «παρασύρει» μαζί της και τον κόλπο (βλ εικόνα 3)
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε, πως υφίσταται το ενδεχόμενο να «συνυπάρχουν» διαφορετικές κήλες. Έτσι επί παραδείγματι μπορεί να συναντήσουμε κυστεοκήλη μαζί με ορθοκήλη.
Η συμπτωματολογία, που συνδέεται με τις διάφορες κήλες των πυελικών οργάνων τείνει να εμφανίζεται, όταν η γυναίκα είναι σε όρθια θέση και ειδικά, όταν αυξάνεται η πίεση εντός της κοιλιάς. Η πίεση στην κοιλιά αυξάνεται, όταν έχουμε σύσφιξη των κοιλιακών μυών, κάτι που συμβαίνει στο βήχα, στο γέλιο ή κατά την άρση βάρους. Κάποιες γυναίκες αναφέρουν πόνο στη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία), η οποία συνδέεται με τη χαλάρωση του κόλπου.
Περιπτώσεις χαλάρωσης του κόλπου και απώλειας της στήριξης του πυελικού εδάφους, οι οποίες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «ελαφρές», συνήθως δεν δίνουν συμπτωματολογία ή η συμπτωματολογία, που δίνουν, είναι αβληχρά («ελαφριά») μέχρι η γυναίκα να μεγαλώσει, οπότε και τα συμπτώματα καθίστανται κατά κανόνα πιο ενοχλητικά.
Ποια είναι η συμπτωματολογία της ορθοκήλης;
Η ορθοκήλη συνδέεται με εμφάνιση προβλημάτων στον έλεγχο της αφόδευσης.
Συγκεκριμένα ενδέχεται να εμφανιστεί:
• δυσκοιλιότητα. Η κένωση του εντέρου καθίσταται δυσχερής, μάλιστα κάποιες γυναίκες αναγκάζονται, προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης κένωση του ορθού να εισάγουν το δάκτυλο εντός του κόλπου και να πιέσουν προς την πίσω επιφάνεια αυτού, όπου και βρίσκεται το ορθό.
• διάρροια
• ακράτεια κοπράνων
• τεινεσμός. Με τον όρο αυτόν αναφερόμαστε στην αναποτελεσματική και επώδυνη έπειξη («τάση») προς αφόδευση. Δηλαδή ενδέχεται να πονάτε σαν να θέλετε να ενεργηθείτε, αλλά να μη δύνασθε να επιτύχετε κένωση του ορθού, παρόλες τις προσπάθειές σας.
Ποια είναι η συμπτωματολογία της εντεροκήλης;
Συνήθως, η εντεροκήλη δεν δίνει συμπτώματα. Εντούτοις, ενίοτε γυναίκες, ιδιαίτερα μετά από υστερεκτομή, η οποία και καθιστά την εντεροκήλη πιθανότερη, περιγράφουν ένα αίσθημα «πληρότητας» της πυέλου («σαν κάτι να υπάρχει εκεί»), που ενδέχεται να συνδυάζεται και με αίσθημα πίεσης χαμηλά στην κοιλιά.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κυστεοκήλης;
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην ανατομία της περιοχής, όπως αυτή απεικονίζεται στην εικόνα 1. Στην εικόνα αυτή παρατηρούμε, πως η ουροδόχος κύστη είναι «συνδεδεμένη» με την ουρήθρα, μέσω της οποίας κενώνεται κατά τη διούρηση.
Επομένως, συχνά η ουροδόχος κύστη κατά την «κάθοδό» της σε περίπτωση κυστεοκήλης ενδέχεται να «συμπαρασύρει» και την ουρήθρα, η οποία ενδέχεται να «διπλώσει» ή να «τσακίσει» κατά το κοινώς λεγόμενον. Τοιουτοτρόπως, είναι πιθανό να παρεμποδιστεί η διούρηση.
Γενικά τα συμπτώματα της κυστεοκήλης περιλαμβάνουν:
• την ακράτεια ούρων, που ονομάζεται «ακράτεια από προσπάθεια». Το είδος αυτό ακράτειας ούρων χαρακτηρίζεται από την ακούσια απώλεια ούρων, όταν αυξάνεται η πίεση στην κοιλιά (βήχας, γέλιο, άρση βάρους).
• την ακράτεια ούρων, που ονομάζεται «επείγουσα». Κατά την κάθοδο της ουροδόχου κύστης μαζί με την ουρήθρα, συχνά «συμπαρασύρονται» και τα νεύρα, που κατανέμονται σε αυτά τα όργανα, δια των οποίων ελέγχεται η διούρηση. Εν τοιαύτη περιπτώσει τα νεύρα αυτά ενδέχεται να «τραυματισθούν». Έτσι εμφανίζεται αυτού του είδους η ακράτεια ούρων, που χαρακτηρίζεται από την ακούσια διαφυγή ούρων, της οποίας προηγείται η έντονη και συχνά επώδυνη έπειξη (τάση ή επιθυμία) προς ούρηση.
• τη μη πλήρη κένωση της ουροδόχου κύστης κατά τη διούρηση (δηλαδή αφού ουρήσετε μένει υπόλειμμα εντός της κύστης). Η κατάσταση αυτή εμφανίζεται λόγω της αλλαγής θέσης («τσάκισης») της ουρήθρας, όπως την περιγράψαμε πιο πάνω. Η κατάσταση αυτή αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης ουρολοίμωξης.
• την ακράτεια από «υπερπλήρωση» της ουροδόχου κύστης. Αν η κένωση της ουροδόχου παρεμποδίζεται, τότε ενδέχεται να προκαλείται ακούσια διαφυγή ούρων, όταν αυτή «γεμίσει υπερβολικά» και «δεν μπορεί να κρατήσει άλλα ούρα».
• ανουρία. Με τον όρο αυτόν περιγράφεται η απόλυτη παρεμπόδιση της κένωσης της ουροδόχου κύστης. Η κατάσταση αυτή δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένη, αλλά αν εμφανιστεί, είναι σοβαρή, διότι ενδέχεται να οδηγήσει σε διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας, η οποία συνοδεύεται και από χαρακτηριστικό πόνο στην οσφύ.
Ποια είναι η συμπτωματολογία της πρόπτωσης της μήτρας;
Η ένταση και το είδος της συμπτωματολογίας, που συνδέεται με την πρόπτωση της μήτρας εξαρτάται και από το βαθμό της πρόπτωσης αυτής.
Όπως φαίνεται και στην εικόνα 4 η μήτρα ενδέχεται να προβάλλει:
• μόνο στο ανώτερο τμήμα του κόλπου (Ι)
• μέχρι και την έξοδο του κόλπου (ΙΙ)
• μερικώς εκτός της εξόδου του κόλπου (ΙΙΙ)
• εξ ολοκλήρου εκτός του κόλπου (IV) (συνήθως στην περίπτωση αυτή συνυπάρχουν και ορθοκήλη, αλλά και κυστεοκήλη)
Ο κατάλογος με τα συμπτώματα, που συνδέονται με την πρόπτωση της μήτρας περιλαμβάνει:
• πόνο χαμηλά στην οσφύ, ο οποίος ενδέχεται να συνδυάζεται με πόνο στον κόκκυγα (στην «ουρά» δηλαδή).
• δυσκολίες στην αφόδευση
• πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή
• αίσθημα «πληρότητας» και βάρους χαμηλά στην κοιλιά
• αίσθηση «ότι τα όργανα τείνουν να πέσουν»
• σε περίπτωση εξ ολοκλήρου προβολής της μήτρας εκτός του κόλπου ενδέχεται να εμφανιστεί πόνος κατά τη βάδιση, ενώ αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης φλεγμονών στον τράχηλο της μήτρας, που συνοδεύονται από αιμόρροια, εκροή υγρών και μικροβιακή λοίμωξη της περιοχής με αυξημένες τις πιθανότητες υποτροπής της.
• δυσκολίες στην ούρηση, λόγω μετακίνησης της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας μαζί με τη μήτρα.
Υπάρχουν και περιπτώσεις, ιδιαίτερα αν ο βαθμός πρόπτωσης της μήτρας είναι μικρός, που η γυναίκα δεν αναφέρει κανενός είδους συμπτωματολογία.
Ποια είναι η συμπτωματολογία της πρόπτωσης του κόλπου;
Η προσπίπτουσα μήτρα παρασύρει και τον κόλπο, ο οποίος, θα μπορούσαμε να πούμε, πως «γυρίζει τα μέσα – έξω», όπως ένα μανίκι. Η συμπτωματολογία, που συνδέεται με την πρόπτωση του κόλπου είναι η ίδια με αυτήν της πρόπτωσης της μήτρας και της κυστεοκήλης και της ορθοκήλης, αν αυτές συνυπάρχουν.
Διαβάστε ΕΔΩ για την αναγέννηση κόλπου με υπερήχους HIFU!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Εικόνα 1: BruceBlaus [CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)]
Εικόνα 4: το πρωτότυπο ανευρίσκεται εδώ: https://www.researchgate.net/publication/289970514_An_International_Urogynecological_Association_IUGA_International_Continence_Society_ICS_Joint_Report_on_the_Terminology_for_Female_Pelvic_Organ_Prolapse_POP
