Ας δούμε καταρχήν τι είναι η περίοδος…
Η περίοδος (ο «επιστημονικός» όρος είναι εμμηνορρυσιακός κύκλος) αναφέρεται στις κυκλικές μεταβολές, στις οποίες υπόκειται το ενδομήτριο (δηλαδή ο ιστός, που καλύπτει εσωτερικά την ενδομητρική κοιλότητα), υπό την επιρροή των ορμονών, που παράγονται από τις ωοθήκες.
Ως πρώτη ημέρα της περιόδου εννοούμε την πρώτη ημέρα, που θα δείτε αίμα. Την ημέρα αυτή το ενδομήτριο έχει αυξημένο πάχος, αλλά το επιφανειακό στρώμα του ενδομητρίου (η λεγόμενη λειτουργική του στοιβάδα), αρχίζει να αποπίπτει – να «ξεκολλάει» και να εξέρχεται δια του τραχήλου στον κόλπο. Έτσι παρατηρείται η εκ του κόλπου εκροή τεμαχίων του ιστού αυτού αναμεμιγμένων με αίμα. Η ροή αυτή συνεχίζεται για μερικές ημέρες έως ότου η λειτουργική στοιβάδα αποπέσει τελείως.
Εν συνεχεία και πάντα υπό την επιρροή των ωοθηκικών ορμονών η στοιβάδα αυτή «αναγεννάται» μέχρι τον επόμενο κύκλο, οπότε και θα αποπέσει εκ νέου.
Γιατί μερικές φορές το αίμα γίνεται καφέ;
Το χρώμα του αίματος εξαρτάται, από τη διάρκεια της παραμονής του εκτός των αγγείων.
Χαρακτηριστικά, αν κοπείτε σε κάποιο σημείο του δέρματός σας, αρχικά το ρέον αίμα έχει ένα έντονο κόκκινο χρώμα, είναι αυτό – που λέμε – «ζωντανό». Αν βάλετε στο τραύμα έναν επίδεσμο, μετά από λίγο το αίμα θα λάβει μια πιο σκούρα καφέ απόχρωση, θα είναι «παλιό» αίμα.
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με το αίμα της περιόδου. Αν το αίμα έχει παραμείνει για μεγαλύτερο διάστημα μέσα στην ενδομητρική κοιλότητα, τότε η απόχρωσή του είναι καφέ, αν έχει παραμείνει λιγότερο εκεί, έχει έντονο κόκκινο χρώμα.
Έτσι μερικές φορές στην αρχή της έμμηνου ρύσης, οπότε και η ροή δεν είναι ακόμα έντονη, το αίμα παραμένει εντός της ενδομητρικής κοιλότητας για περισσότερο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να εμφανίζει καφετιά απόχρωση.
Αργότερα – συνήθως τη δεύτερη και την τρίτη ημέρα της περιόδου – οπότε και η ροή του αίματος εντείνεται, το αίμα παραμένει εντός της κοιλότητας της μήτρας για λιγότερο χρονικό διάστημα και το αίμα εμφανίζεται με έντονο («ζωντανό») κόκκινο χρώμα.
Προς το τέλος της περιόδου η ροή περιορίζεται και πάλι και το αίμα εμφανίζεται καφέ – πρόκειται για τα γνωστά «τελειώματα» της περιόδου.
Επομένως, συνήθως η παρουσία καφέ αίματος στην περίοδο δεν αποτελεί αίτιο ανησυχίας και δεν χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
Πότε η εμφάνιση καφέ αίματος στην περίοδο χρήζει περαιτέρω διερεύνησης;
Η απλή γενική απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι: «όποτε το καφέ αίμα εμφανιστεί κατά τρόπο μη αναμενόμενο».
Συνεπώς, αν παρατηρήσετε μια οποιαδήποτε αλλαγή στην περίοδό σας – δηλαδή μια διαταραχή του κύκλου σας – υπό τη μορφή εμφάνισης καφέ αίματος καλόν είναι να ενημερώσετε το γυναικολόγο σας.
Έτσι αν παρατηρήσετε, πως καφέ αίμα εμφανίζεται για μεγαλύτερη διάρκεια του κανονικού στην αρχή ή στο τέλος της περιόδου σας, ή αν αυτό εμφανίζεται εκτός περιόδου, τότε μάλλον το φαινόμενο αυτό χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.
Ποια είναι τα αίτια, που ενδεχομένως οδηγήσουν στην εμφάνιση καφέ αίματος;
Η εμφάνιση καφέ αίματος στην περίοδο συχνά συνδέεται με τις φυσιολογικές αλλαγές, που η περίοδός σας εμφανίζει κατά τη διάρκεια της ζωής σας.
Δεν αποκλείεται επομένως το φαινόμενο αυτό να σχετίζεται με την έλευση της εμμηνόπαυσης.
Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις μερικές γυναίκες παρατηρούν την εμφάνιση βλέννης, η οποία χρωματίζεται με καφέ αίμα στα μέσα του κύκλου τους. Είναι δυνατό το φαινόμενο αυτό να υποδηλώνει, πως βρίσκεστε στις γόνιμες ημέρες σας.
Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο ενδεχόμενο, που διερευνάται, αν μία γυναίκα, η οποία βρίσκεται σε γόνιμη ηλικία, αναφέρει την εμφάνιση καφέ αίματος κατά τρόπο μη αναμενόμενο είναι αυτό της αρχόμενης κύησης. Η βασική εξέταση, που ζητείται είναι η μέτρηση των επιπέδων της β – χοριακής και πιθανώς και υπερηχογραφικός έλεγχος της μήτρας και των ωοθηκών.
Αν τα επίπεδα της β – χοριακής είναι δηλωτικά αρχόμενης κύησης, τότε υφίστανται τα εξής ενδεχόμενα, μεταξύ των οποίων θα πρέπει να γίνει η διάκριση:
• Αιμόρροια εμφύτευσης σε κύηση, που εξελίσσεται κανονικά
• Αποβολή
• Εξωμήτριος κύηση
Αν το ενδεχόμενο της κύησης αποκλειστεί, αίτια, που κατά περίπτωση συνδέονται με την εμφάνιση καφέ αίματος κατά τρόπο μη αναμενόμενο στην περίοδο ή και εκτός αυτής περιλαμβάνουν:
• Πολύποδες
• Ινομυώματα
• Ενδομητρίωση
• Ορμονικές διαταραχές (π.χ. Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, Θυρεοειδοπάθειες)
• Χρήση ενδομητρικού σπειράματος (spiral)
• Διακοπή χρήσης αντισυλληπτικών δισκίων
• Λήψη χαπιού της επόμενης ημέρας
• Φλεγμονές του κόλπου ή του τραχήλου
• Κύστεις των ωοθηκών
• Νεοπλάσματα του τραχήλου
Αν μια γυναίκα εμφανίσει καφέ ή κόκκινο αίμα μετά την έλευση της εμμηνόπαυσης, τότε ο περαιτέρω έλεγχος είναι επιβεβλημένος, καθότι σε κάποιες περιπτώσεις, το σημείο αυτό συνδέεται με νεοπλάσματα του ενδομητρίου. Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει κατά περίπτωση υστεροσκόπηση ή την απλή απόξεση του ενδομητρίου.
Ποιος είναι ο έλεγχος, που θα υποβληθώ;
Μετά από τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού, ακολουθεί η κλινική εξέταση.
Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει επισκόπηση του τραχήλου με τη χρήση κολποδιαστολέα. Με το όργανο αυτό ο ιατρός δύναται να εξετάσει εξ’ όψεως τον τράχηλό σας και να διαπιστώσει, αν υπάρχουν φλεγμονές, οι εμφανείς αλλοιώσεις επ’ αυτού, όπως είναι οι πολύποδες.
Δεν αποκλείεται κατά τη διάρκεια της εξέτασης να ληφθεί και καλλιέργεια κολπικού υγρού, προκειμένου να διαπιστωθεί, αν υφίσταται μικροβιακή φλεγμονή του κόλπου και του τραχήλου.
Στη συνέχει ακολουθεί η ψηλάφηση της μήτρας και των ωοθηκών. Έτσι ο ιατρός εκτιμά την υφή τους (πόσο «σκληρά» ή «μαλακά» είναι), αλλά και αν κατά τη μετακίνησή τους προκαλείται ή όχι πόνος. Δια της εξέτασης αυτής ενδέχεται να εντοπιστούν και ινομυώματα της μήτρας ή κύστεις των ωοθηκών.
Ο εντοπισμός τέτοιων μορφωμάτων όμως επιτυγχάνεται με μεγαλύτερη αξιοπιστία δια του υπερηχογραφικού ελέγχου της μήτρας και των ωοθηκών.
Κατά περίπτωση, ενδέχεται να ζητηθούν και αιματολογικές εξετάσεις, περαιτέρω απεικονιστικός έλεγχος (μαγνητική ή αξονική τομογραφία) ή και επεμβατικός έλεγχος (υστεροσκόπηση ή απόξεση ενδομητρίου).
Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε όποιο γυναικολογικό θέμα σας απασχολεί!
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
