Τι σημαίνει «έχω πυρετό»;
Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος παραμένει σχετικά σταθερή με μικρές κατά κανόνα διακυμάνσεις μεταξύ των 36,6 οC και των 37 οC. Η σταθερότητα αυτή της θερμοκρασίας επιτυγχάνεται χάρη σε έναν «εσωτερικό θερμοστάτη».
Όταν ο «θερμοστάτης» αυτός για κάποιους λόγους «ρυθμιστεί» σε υψηλότερη της «φυσιολογικής» θερμοκρασίας, τότε η θερμοκρασία του σώματός μας ανεβαίνει και εμφανίζουμε τον πυρετό.
Από ποια θερμοκρασία σώματος και πάνω λέμε, πως κάποιος έχει πυρετό;
Στην επιστημονική κοινότητα οι γνώμες διίστανται ελαφρώς ως προς τον ουδό (το «όριο» δηλαδή) της θερμοκρασίας, πάνω από τον οποίο θεωρούμε, ότι κάποιος εμφάνισε πυρετό. Σε γενικές γραμμές το όριο αυτό τίθεται μεταξύ των 37,5 οC και των 38,3 οC.
Ο πυρετός μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο έμβρυο;
Πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία (του 2017) κατέδειξαν, πως σε συγκεκριμένες περιοχές του αναπτυσσόμενου εμβρύου εντοπίζονται κύτταρα, τα οποία εμφανίζουν αυξημένη ευαισθησία στην άνοδο της θερμοκρασίας ιδιαίτερα κατά τα αρχικά στάδια της κύησης. Οι περιοχές, όπου εντοπίζονται τα κύτταρα αυτά είναι εκείνες, που στα ύστερα στάδια της κύησης θα εξελιχθούν στην καρδιά και στο νευρικό σύστημα του μωρού.
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε, πως οι σχετικές παρατηρήσεις έγιναν σε κύτταρα από κοτόπουλο και πάντα πρέπει να διατηρούμε κάποιες σχετικές επιφυλάξεις σχετικά με το κατά πόσον οι παρατηρήσεις αυτές έχουν απόλυτη αναλογία με ό,τι συμβαίνει και στον άνθρωπο.
Εκ των στοιχείων αυτών επιστήμονες συνήγαγαν, πως αν η έγκυος εμφανίσει πυρετό ιδιαίτερα στο πρώτο τρίμηνο, υφίσταται το ενδεχόμενο κύτταρα του εμβρύου, τα οποία εμπλέκονται στο σχηματισμό της καρδιάς και του νευρικού συστήματος να εμφανίσουν βλάβες. Κατά συνέπεια το μωρό στη γέννησή του δεν αποκλείεται να παρουσιάζει ανατομικές ανωμαλίες. Η είδηση αυτή αναπαρήχθη σε πλήθος μέσων και προκάλεσε ανησυχία…
Ποιες είναι οι ενδεχόμενες ανατομικές ανωμαλίες, που θα μπορούσε να εμφανίσει το μωρό, αν η μητέρα ανεβάσει πυρετό στο πρώτο τρίμηνο;
Δύο είναι τα συστήματα, τα οποία κατά κύριο λόγο ενδέχεται να επηρεαστούν δυσμενώς από την άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος της μητέρας, αν αυτή παρουσιάσει πυρετό: η καρδιά και το νευρικό σύστημα
• Ατέλειες του νωτιαίου σωλήνα
Το κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Τα δύο αυτά ευαίσθητα όργανα είναι έγκλειστα σε οστέινες κοιλότητες, ώστε να προστατεύονται, από ενδεχόμενες βλάβες. Ο μεν εγκέφαλος εδράζει εντός της κοιλότητας του κρανίου, ενώ ο νωτιαίος μυελός εδράζει στον αυλό του οστέινου σωλήνα, που σχηματίζεται από τους σπονδύλους της σπονδυλικής στήλης.
Η έκθεση του εμβρύου κατά τα πρώτα στάδια της κύησης σε υψηλές θερμοκρασίες σε κάποιες περιπτώσεις έχει συνδεθεί με την εμφάνιση ατελειών στις οστέινες αυτές κοιλότητες. Έτσι τα οστά του κρανίου δεν «κλείνουν» καλά, ενώ και ο σωλήνας της σπονδυλικής στήλης εμφανίζει «ανοίγματα». Κατά συνέπεια, ο ευαίσθητος νευρικός ιστός, που εσωκλείεται στις κοιλότητες αυτές παραμένει έκθετος και καταστρέφεται.
Αν οι βλάβες εμφανιστούν στα οστά του κρανίου, τότε μιλάμε για σχεδόν ολοσχερή καταστροφή του εγκεφάλου. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται ανεγκεφαλία και είναι ασύμβατη με τη ζωή.
Αν οι βλάβες εντοπίζονται στη σπονδυλική στήλη, τότε το μωρό είναι πιθανό να εμφανίσει νευροκινητικά προβλήματα, η έκταση και η σοβαρότητα των οποίων εξαρτάται από το εύρος της βλάβης του νευρικού ιστού.
• Ανατομικές ανωμαλίες της καρδιάς
Τα επιστημονικά στοιχεία, που συνδέουν την εμφάνιση ανατομικών ανωμαλιών εις βάρος της καρδιάς του μωρού, αν η μητέρα εμφανίσει πυρετό, είναι μάλλον αντικρουόμενα.
Κάποιες μελέτες επιβεβαιώνουν τη σύνδεση αυτή, ενώ άλλες μάλλον την αποκλείουν.
Αν εμφανίσω πυρετό στο πρώτο τρίμηνο αυξάνεται ο κίνδυνος για αποβολή;
Η άποψη, πως η εμφάνιση πυρετού στο πρώτο τρίμηνο συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες αποβολής έχει κατά καιρούς διατυπωθεί σε διάφορες μελέτες. Εντούτοις, και στην περίπτωση αυτή τα διαθέσιμα στοιχεία είναι μάλλον αντιφατικά. Κατά συνέπεια, απαιτούνται περαιτέρω έρευνες προκειμένου να επιβεβαιωθεί (ή να απορριφθεί) η υπόθεση αυτή.
Αν παρουσιάσω πυρετό στο πρώτο τρίμηνο, μπορώ να δω αν τελικά το μωρό μου έχει υποστεί βλάβη;
Υπάρχει αυτή η δυνατότητα.
Καταρχάς, ήδη από τη μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας (διενεργείται μεταξύ των 11 και των 14 εβδομάδων κύησης – στο μεταίχμιο μεταξύ πρώτου και δεύτερου τριμήνου) είναι δυνατόν να προκύψουν στοιχεία, που να υποδηλώνουν ενδεχόμενο ανατομικής ανωμαλίας στην καρδιά ή στο νωτιαίο σωλήνα.
Εξάλλου, μεταξύ των 15 και των 20 εβδομάδων κύησης μπορείτε να υποβληθείτε στην εξέταση, που ονομάζεται α – test. Πρόκειται για μία εξέταση, που συνδυάζει τον υπερηχογραφικό έλεγχο με αιματολογικές εξετάσεις. Στα πλαίσια του αιματολογικού αυτού ελέγχου μετρώνται τα επίπεδα της πρωτεΐνης AFP.
Τα επίπεδα αυτά παρουσιάζονται αυξημένα στην περίπτωση, που το έμβρυο παρουσιάζει ανατομικές ανωμαλίες στο νωτιαίο σωλήνα. Δια του ελέγχου αυτού είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε το 80% με 90% των εμβρύων με βλάβη στο νωτιαίο σωλήνα. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε, πως δια της μέτρησης των επιπέδων της πρωτεΐνης αυτής δεν προκύπτει βεβαιότητα σχετικά με το αν το έμβρυο εμφανίζει βλάβη στο νωτιαίο σωλήνα, αλλά καταγράφονται οι πιθανότητες να συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Πέραν τούτου, ανωμαλίες την καρδιά ή στο νωτιαίο σωλήνα είναι δυνατόν να εντοπισθούν και στο υπερηχογράφημα β – επιπέδου, οπότε και διενεργείται ο πλέον ολοκληρωμένος υπερηχογραφικός έλεγχος της ανατομίας του μωρού.
Σε ό,τι αφορά μάλιστα την καρδιά μεταξύ των 23 και των 24 εβδομάδων κύησης μπορείτε να υποβληθείτε και στο υπερηχογράφημα καρδίας εμβρύου. Πρόκειται για έναν υπερηχογραφικό έλεγχο, ο οποίος εκτελείται από εξειδικευμένους καρδιολόγους και εστιάζει στον έλεγχο της ανατομικής αρτιότητας της καρδιάς του εμβρύου.
Τι πρέπει να κάνω, αν κατά το πρώτο τρίμηνο ανεβάσω πυρετό;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως ο πυρετός είναι ένα σύμπτωμα μιας υποφώσκουσας παθολογίας, είναι δηλαδή η έκφανση (αυτό, που φαίνεται) της παθολογίας αυτής. Η θεραπεία, που θα σας χορηγηθεί εξαρτάται από το ποια είναι η σχετική παθολογία.
Σε γενικές γραμμές όμως, μπορούμε να πούμε, πως η λήψη κοινών αντιπυρετικών (τα οποία φυσικά λαμβάνονται μόνον κατόπιν ιατρικής συμβουλής) είναι ασφαλής για το μωρό. Επομένως, η εγκυμοσύνη δεν αποτελεί απόλυτη αντένδειξη σε ό,τι αφορά τη χορήγηση τέτοιου είδους θεραπείας.
Εν πάση περιπτώσει όμως η αντιμετώπιση της οποιαδήποτε πυρετικής κίνησης προϋποθέτει και την επαρκή ενυδάτωση.
Αν εμφανίσω πυρετό στο δεύτερο τρίμηνο κινδυνεύει το μωρό μου;
Μονολεκτικά: Όχι!
Ο σχηματισμός του νωτιαίου σωλήνα έχει ολοκληρωθεί με το πέρας της 6ης εβδομάδας της κύησης. Από το ορόσημο αυτό κι έπειτα, η εμφάνιση ατελειών στην ανατομία του σχηματισμού αυτού καθίσταται αν όχι αδύνατη, απίθανή.
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογία
