Λίγα λόγια εισαγωγικά…
Η εγκυμοσύνη επιφέρει αλλαγές τόσο στην ισορροπία του σώματος, όσο και την παραγωγή ορμονών, αλλά και στη λειτουργία των αγγείων. Τέτοιου είδους αλλαγές έχουν συσχετισθεί με την εκδήλωση μυοσκελετικού πόνου.
Η αύξηση του μεγέθους της μήτρας έχει ως αποτέλεσμα τη μετατόπιση του κέντρου βάρους του σώματος και κατ’ επέκτασιν το μυϊκό σύστημα, τα οστά και οι αρθρώσεις «δοκιμάζονται».
Επιπροσθέτως, οι αρθρώσεις της εγκύου, κάτω από την επιρροή των ορμονών της κύησης (π.χ. της ρελαξίνης) παρουσιάζονται πιο «χαλαρές» και «επιρρεπείς» σε τραυματισμούς.
Η κατακράτηση υγρών, κατά την κύηση εξάλλου συνδέεται με αύξηση της πίεσης, που δέχονται οι μαλακοί ιστοί του σώματος.
Συνέπεια όλων αυτών των συνθηκών είναι η έγκυος να αντιμετωπίζει αυξημένη πιθανότητα τραυματισμών. Έχει μάλιστα διατυπωθεί η άποψη, πως σχεδόν όλες οι κυοφορούσες κάποια στιγμή θα εκφράσουν δυσφορία σχετική με την εκδήλωση μυοσκελετικών πόνων. Συχνά μάλιστα τα μυοσκελετικά αυτά προβλήματα είναι αρκετά σοβαρά, ώστε αποτελούν αιτία σοβαρών κινητικών δυσκολιών για τη γυναίκα και απώλειας ημερών εργασίας (Kesikburun και συνεργάτες, 2018).
Ποιες αρθρώσεις συχνότερα επηρεάζονται από την κύηση;
Οι αρθρώσεις, στις οποίες διαρκούσης της κύησης εκδηλώνεται συχνότερα άλγος είναι (Kesikburun και συνεργάτες, 2018):
• η οσφύ (η μέση)
• η πλάτη
• η άκρα χείρα και ο καρπός
• η άρθρωση του ισχίου
• ο αγκώνας
• ο ώμος
• ο αυχένας
Ενίοτε δε άλγος εντοπίζεται και στα γόνατα, ειδικά αν η γυναίκα έχει πάρει πολύ βάρος κατά την κύηση (Spahn και συνεργάτες, 2015).
Γιατί κατά την κύηση εκδηλώνεται άλγος στις αρθρώσεις;
Συχνά η αναφορά από την έγκυο για πόνο στις αρθρώσεις εγείρει την υποψία εκδήλωσης κάποιας φλεγμονώδους νόσου, όπως είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ο Ερυθηματώδης Λύκος. Πάντως η εκδήλωση τέτοιου είδους νόσων για πρώτη φορά κατά την εγκυμοσύνη είναι μάλλον σπάνια, ενώ φαίνεται, πως αυτή καθαυτή η κύηση έχει προστατευτική δράση έναντι της εκδήλωσης ρευματοειδούς αρθρίτιδας για πρώτη φορά τότε (Fiat και συνεργάτες, 2022).
Μία άλλη κλινική οντότητα, που συχνά εκδηλώνεται κατά το τρίτο τρίμηνο της κύησης είναι το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Εξαιτίας της σημαντικής κατακράτησης υγρών στο στάδιο αυτό της εγκυμοσύνης, ασκείται πίεση στα νεύρα, που διέρχονται από τον καρπό και ένεκα αυτής εκδηλώνεται άλγος με χαρακτηριστική κατανομή (Fiat και συνεργάτες, 2022)
Η κατακράτηση υγρών της εγκυμοσύνης εξάλλου έχει συσχετισθεί και με την άσκηση πίεσης και επί των αρθρώσεων των δακτύλων του χεριού και των τενόντων του καρπού και έτσι εκδηλώνεται στους ιστούς αυτούς φλεγμονή και άλγος (Afshar & Tabrizi, 2021).
Ποια είναι η θεραπεία του άλγους στις αρθρώσεις κατά την κύηση;
Στις περιπτώσεις, που είναι εφικτό συστήνεται η λήψη μη φαρμακευτικών μέτρων, όπως είναι η χρήση κηδεμόνων στα δάκτυλα και στον καρπό ή η φυσιοθεραπεία (Fiat και συνεργάτες, 2022).
Πάντως, συνήθως η χορήγηση φαρμακευτικής θεραπείας δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής της γυναίκας. Φυσικά η αναλγητική θεραπεία, θα πρέπει να είναι κατάλληλη για την κύηση και να χορηγείται η χαμηλότερη δυνατή δοσολογία και για όσο το δυνατόν συντομότερο χρονικό διάστημα. Ο κατάλογος με τις φαρμακευτικές ουσίες με αναλγητική δράση περιλαμβάνει (Fiat και συνεργάτες, 2022):
• την παρακεταμόλη – η παρακεταμόλη θεωρείται μία ασφαλής επιλογή καίτοι στη διεθνή βιβλιογραφία ανευρίσκονται στοιχεία, βάσει των οποίων η χορήγησή της συσχετίζεται με νευρολογικές διαταραχές (διάσπαση προσοχής, αυτισμό, χαμηλό διανοητικό πηλίκο, καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου) και διαταραχές στη διαμόρφωση των εξωτερικών γεννητικών οργάνων του άρρενος
• τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη – η χορήγηση των ουσιών αυτών αντενδείκνυται κατά το πρώτο τρίμηνο, οπότε και συσχετίζεται με αύξηση των πιθανοτήτων για αποβολή και κατά το τρίτο τρίμηνο, οπότε συσχετίζεται με την εκδήλωση διαταραχών του κυκλοφορικού συστήματος του μωρού
• τα οπιοειδή – οι φαρμακευτικές αυτές ουσίες είναι πιθανόν τοξικές για το έμβρυο και η χορήγησή τους έχει συσχετισθεί με την εκδήλωση αναπνευστικών προβλημάτων, ενώ είναι πιθανόν να επηρεάζουν και τη λειτουργία του εγκεφάλου του εμβρύου
Πώς εξελίσσονται οι αρθραλγίες κατά την εγκυμοσύνη;
Συνήθως, οι αρθραλγίες περιορίζονται αυτόματα μετά τον τοκετό, αλλά δεν αποκλείεται ενίοτε κάποια προβλήματα να παραμείνουν (Afshar & Tabrizi, 2021).
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Afshar A, Tabrizi A. Pregnancy-related Hand and Wrist Problems. Arch Bone Jt Surg. 2021 May;9(3):345-349. doi: 10.22038/abjs.2020.50995.2531. PMID: 34239963; PMCID: PMC8221449.
Fiat F, Merghes PE, Scurtu AD, Almajan Guta B, Dehelean CA, Varan N, Bernad E. The Main Changes in Pregnancy-Therapeutic Approach to Musculoskeletal Pain. Medicina (Kaunas). 2022 Aug 17;58(8):1115. doi: 10.3390/medicina58081115. PMID: 36013582; PMCID: PMC9414568.
Kesikburun S, Güzelküçük Ü, Fidan U, Demir Y, Ergün A, Tan AK. Musculoskeletal pain and symptoms in pregnancy: a descriptive study. Ther Adv Musculoskelet Dis. 2018 Nov 19;10(12):229-234. doi: 10.1177/1759720X18812449. PMID: 30515249; PMCID: PMC6262502.
Spahn G, Lesser A, Hofmann GO, Schiele R. Knieschmerz im Verlauf der Schwangerschaft in Bezug zum Anstieg des Körpergewichts. Ergebnisse einer prospektiven Studie [Knee-related Pain Problems during Pregnancy Correlate with an Increase in Body Weight. Results of a Prospective Study]. Z Geburtshilfe Neonatol. 2015 Oct;219(5):213-9. German. doi: 10.1055/s-0034-1395536. Epub 2015 Apr 1. PMID: 25830500.
