Ποια είναι η αντίδραση της εγκύου, όταν της πουν να κόψει το κάπνισμα;
Δεν είναι εύκολο μία έγκυος να πεισθεί να κόψει το κάπνισμα. Αυτή είναι μία αποστολή, που θέτει συχνά σε σκληρή δοκιμασία την πειθώ του ιατρού, αλλά και την υπομονή του.
Ειδικά μάλιστα, αν ο ιατρός δεν καπνίζει, συχνά αντιμετωπίζεται από την έγκυο σαν κάποιος, που δεν καταλαβαίνει πόσο σημαντικό για τη ζωή ενός καπνιστή είναι το κάπνισμα: «Μου ζητάς να το κόψω, γιατί δεν ξέρεις πόσο δύσκολο είναι», «Δεν μπορείς εσύ να καταλάβεις τι γλυκιά απόλαυση, που είναι ένα τσιγαράκι» (που φυσικά ποτέ δεν είναι μόνον «ένα»).
Μετά αρχίζουν τα «τυπικά» παζάρια: «Κι αν το ελαττώσω;» ή «κι αν το κόψω λίγο αργότερα;».
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό από τη γυναίκα, πως στην πραγματικότητα ο ιατρός δεν είναι παρά ο «αγγελιοφόρος» των κακών μαντάτων, ο οποίος δεν μπορεί παρά να απαριθμήσει την αύξηση των πιθανοτήτων – λόγω του καπνίσματος – να επηρεαστεί αρνητικά, όχι μόνον η υγεία της μητέρας, αλλά και αυτή του μωρού.
Η περιγραφή μάλιστα των κινδύνων αυτών είναι και το πρώτο απαραίτητο βήμα, προκειμένου η μέλλουσα μαμά να πεισθεί να κόψει το κάπνισμα.
Έχει σημασία να κόψω το κάπνισμα νωρίς, προκειμένου να προστατευθεί το μωρό μου;
Σε οποιοδήποτε στάδιο της κύησης και να κόψετε το κάπνισμα, αυτή σας η κίνηση μόνον οφέλη θα έχει για το μωράκι, που μεγαλώνει μέσα σας.
Όμως φαίνεται, πως τα οφέλη αυτά μεγιστοποιούνται, αν η διακοπή του καπνίσματος επιτευχθεί εντός του πρώτου τριμήνου της κύησης.
Χαρακτηριστικά είναι και τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία, τα οποία καταδεικνύουν, πως αν όντως η μητέρα διακόψει την κακή αυτή συνήθεια εντός των τριών πρώτων μηνών της κύησης, οι πιθανότητες για γέννηση λιποβαρούς νεογνού μειώνονται στα επίπεδα του αντίστοιχου κινδύνου, που αντιμετωπίζουν και η μη καπνίζουσες στην εγκυμοσύνη τους.
Μα τώρα, που είμαι έγκυος και έχω τόσες έννοιες, είναι καλή περίοδος, για να κόψω το κάπνισμα;
Η εγκυμοσύνη είναι γεγονός, πως είναι μια περίοδος της ζωής της γυναίκας μεστή έντονων συναισθημάτων και διακυμάνσεων στη διάθεσή της. Όμως αυτή καθαυτή η κύηση παρέχει στη γυναίκα, που καπνίζει, ένα εξαιρετικά ισχυρό κίνητρο για την οριστική (θα ήταν το ευκταίο) ή τουλάχιστον προσωρινή διακοπή του καπνίσματος.
Εκ των διαθέσιμων στατιστικών μάλιστα προκύπτει το συμπέρασμα, πως η προσπάθεια για διακοπή του καπνίσματος έχει υψηλότερες πιθανότητες επιτυχίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Άντε και αποφάσισα να το κόψω το τσιγάρο… Αυτό πρέπει να γίνει «μια κι έξω»;
Η απότομη διακοπή του καπνίσματος είναι μία ανέξοδη και ασφαλής μέθοδος διακοπής του καπνίσματος, μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η προστασία του εμβρύου από την έκθεσή του στις βλαβερές ουσίες του τσιγάρου.
Όμως η μέθοδος αυτή έχει και ένα μειονέκτημα, το οποίο συχνά αποδεικνύεται ανυπέρβλητο: το σύνδρομο στέρησης της νικοτίνης. Η ενοχλητική αυτή κατάσταση διαρκεί για 2 με 3 εβδομάδες από τη διακοπή του καπνίσματος.
Το σύνδρομο στέρησης της νικοτίνης χαρακτηρίζεται από συμπτώματα, που περιλαμβάνουν:
• Ευερεθιστότητα
• Κατάθλιψη
• Άγχος
• Αδυναμία συγκέντρωσης
Επίσης, για τουλάχιστον δύο εβδομάδες με τα συμπτώματα αυτά συνυπάρχει συχνά και η ιδιαίτερα έντονη επιθυμία για τσιγάρο.
Γι’ αυτό οι πρώτες δύο εβδομάδες είναι και οι κατά τεκμήριο πιο «επικίνδυνες» υπό την έννοια, πως κατά το διάστημα αυτό η πιθανότητα υποτροπής είναι αυξημένη.
Μήπως να προσπαθήσω να το κόψω σιγά – σιγά;
Η σταδιακή μείωση των τσιγάρων, που μία γυναίκα καπνίζει ημερησίως είναι μία μέθοδος, που φαίνεται, ότι ταιριάζει καλύτερα σε γυναίκες, οι οποίες καπνίζουν περισσότερα από 20 τσιγάρα την ημέρα.
Πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι η ευκαιρία, που δίνεται στο σώμα γενικότερα και στον εγκέφαλο ειδικότερα να προσαρμοστούν στα μειωμένα επίπεδα νικοτίνης. Έτσι τα συμπτώματα του συνδρόμου στέρησης είναι πιο αμβλεία και ευκολότερα ανεκτά.
Όσες όμως επιλέξετε αυτήν τη μέθοδο, καλόν είναι να έχετε στο μυαλό σας, πως αυτά τα 2 – 3 τελευταία τσιγάρα είναι πολύ δύσκολο να τα «αποχωριστεί» κανείς…
… και ερχόμαστε στο «βασικό συστατικό» όλων των μεθόδων διακοπής του καπνίσματος…
Το συστατικό αυτό είναι η προσωπική αποφασιστικότητα.
Ειδικά τις πρώτες ημέρες της προσπάθειας διακοπής του καπνίσματος θα δοκιμαστούν οι αντοχές σας… να είστε προετοιμασμένη για αυτό και να ξέρετε, πως μπορείτε να το αντιμετωπίσετε.
Έχετε πάντα υπόψη σας, πως η ισχυρή επιθυμία για τσιγάρο, που δεν ικανοποιείτε, αλλά και η κακή σας διάθεση, που τη συνοδεύει, δεν θα βλάψουν το μωράκι σας. Αντίθετα, αυτό – όπως άλλωστε κι εσείς – θα ωφεληθείτε από τη διακοπή του καπνίσματος.
Ειδικά δε τα πρώτα εικοσιτετράωρα, που θα είστε «άκαπνη», η επιθυμία για «ένα ακόμα τσιγαράκι» θα είναι εξαιρετικά έντονη. Συνήθως η επιθυμία αυτή διαρκεί για περίπου 5 λεπτά.
Το διάστημα αυτό μπορεί να σας φαίνεται λίγο, αλλά, όταν αποφασίσετε να αντιμετωπίστε τη «δοκιμασία» αυτή, θα καταλάβετε, πως μπορεί να μοιάζει αιωνιότητα…
Καλό θα ήταν τουλάχιστον για τα 5 αυτά λεπτά, να βρείτε κάτι να απασχοληθείτε, ώστε η προσοχή σας να αποσπασθεί τρόπον τινά από το τσιγάρο. Κάποιοι επιλέγουν να καταφύγουν στις τσίχλες ή στις καραμέλες, τις οποίες χρησιμοποιούν ως υποκατάστατο. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να ανοίξετε ένα μπουκάλι νερό – όπως θα ανοίγατε ένα νέο πακέτο τσιγάρα – και να πιείτε 2 – 3 γουλιές.
Οι πλειοψηφία των καπνιστών έχουν συνδέσει το τσιγάρο με κάποιες ρουτίνες:
• «μόλις μπω στο σπίτι από τη δουλειά, ανάβω ένα τσιγαράκι να ηρεμήσω»
• «το τσιγαράκι μετά το φαγητό είναι μία απόλαυση…»
Όσο προσπαθείτε να κόψετε το κάπνισμα, είναι σημαντικό να εντοπίσετε τις ενδεχόμενες αυτές ρουτίνες, τις οποίες συχνά ακολουθείτε – υπό μίαν έννοια – «ασυνείδητα» και να τις «σπάσετε»…
Η διακοπή του καπνίσματος είναι μια διαδικασία, που θέτει σε δοκιμασία τις ψυχικές σας αντοχές και είναι ιδιαίτερα σημαντικό να είστε προσηλωμένες στον τελικό σας στόχο.
Μικρές υποτροπές θα υπάρξουν – πολλοί πρώην καπνιστές είχαν μικρές υποτροπές μέχρι να το κόψουν! Μην αποθαρρύνεστε από αυτές!
Αποφεύγετε να βάζετε «μεγαλεπήβολους» στόχους. Είναι καλύτερο να αντλείτε ικανοποίηση από τις μικρές καθημερινές νίκες, γιατί αυτές είναι, που τελικά θα σας βοηθήσουν να επιτύχετε τον τελικό σας στόχο!
Η χρήση υποκαταστάτων νικοτίνης είναι ασφαλής για το έμβρυο;
Είναι γεγονός, πως τα υποκατάστατα νικοτίνης, τα οποία κυκλοφορούν είτε υπό τη μορφή καραμέλας ή τσίχλας, εκνεφώματος (spray) ή αυτοκολλήτου, βοηθάνε στην αντιμετώπιση του συνδρόμου στέρησης της νικοτίνης.
Επισήμως ο F.D.A. (το αντίστοιχο το Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων των Η.Π.Α) έχει κατατάξει τα προϊόντα αυτά στην κατηγορία D. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται τα φαρμακευτικά προϊόντα, για τα οποία υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες, πως ενδέχεται να είναι βλαπτικά για το έμβρυο.
Έχει όμως διατυπωθεί κατ’ επανάληψιν η άποψη, πως αυτό καθαυτό το κάπνισμα είναι στην τελική πιο βλαβερό για το έμβρυο από τα υποκατάστατα, αφού ο καπνός του τσιγάρου περιέχει κι άλλες ουσίες με βλαπτική για αυτό δράση.
Τελικά τα στοιχεία, που προκύπτουν από τη μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας, καταδεικνύουν, ότι σε κάθε περίπτωση η αποτελεσματικότητα των υποκαταστάτων νικοτίνης είναι μειωμένη, όταν αυτά χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της κύησης. Η μειωμένη αυτή αποτελεσματικότητα αποδίδεται στον – όχι αδικαιολόγητο – φόβο της εγκύου να τα χρησιμοποιεί συστηματικά, μήπως και προκληθούν βλάβες στο έμβρυο.
Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε όποιο θέμα εγκυμοσύνης σας απασχολεί!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
